Lev Tolstoy là đại văn hào thành công nhất nước Nga với những trang viết hiện thực và chất chứa nhiều tình cảm nên ông được rất nhiều vĩ nhân kính trọng và cả thế giới đều công nhận tài năng ấy thông qua các tác phẩm có giá trị vĩnh cửu.
Cuộc đời đầy sóng gió của Đại văn hào tài năng
Lev Tolstoy tên đầy đủ là Lev Nikolayevich Tolstoy sinh năm 1828, ông là Bá tước, tiểu thuyết gia, nhà triết học, người theo chủ nghĩa hoà bình, nhà cải cách giáo dục, người theo chủ nghĩa vô chính phủ, tín hữu Cơ Đốc giáo, nhà tư tưởng đạo đức và là một thành viên có ảnh hưởng của gia đình Tolstoy.
Ông sinh ra trong một đại gia đình với ba người anh trai và một chị gái, mẹ qua đời khi vừa lên hai và cha cũng ra đi khi tròn chín tuổi, Lev Tolstoy lớn lên với sự dạy dỗ của cô họ là Madame Ergolsky.
Năm 1844, ông bắt đầu học Luật với các ngôn ngữ phương Đông tại Đại học Kazan và không thấy ý nghĩa trong việc tiếp tục học tập nên sau đó rời trường giữa khoá.
Sự nghiệp văn chương của tác giả bắt đầu từ khi dịch cuốn Một chuyến đi đầy xúc cảm qua Pháp và Ý và đến năm 1851, truyện ngắn đầu tay Một lịch sử của ngày hôm qua ra đời.
Năm 1852, Lev Tolstoy đã hoàn thành tiểu thuyết Thời thơ ấu (Childhood) và gửi nó cho Nikolai Nekrasov để đăng trên tờ Sovremennik, ông rất khó chịu khi nhà xuất bản cắt xén chi tiết nhưng nó đã thành công giúp cái tên Lev Tolstoy có được một vị trí đặc biệt trên văn đàn nước Nga bấy giờ. Hai năm sau ở Sevastopol, ông viết cuốn Những mẩu chuyện Sebastopol được xem là tiền đề để sau này sáng tác Chiến tranh và hòa bình.
Lev Tolstoy sống ở Moscow từ 1856 đến 1861, trong thời gian đó vào năm 1857, ông bắt đầu có quan điểm thiên về phương Đông hơn với ảnh hưởng từ Phật giáo, tác giả học cách tự nhận thức mình thông qua những sinh thể sống.
Những năm sau cuộc Chiến tranh Crimean là khoảng thời gian duy nhất trong cuộc đời Lev Tolstoy sống lẫn lộn trong thế giới văn chương, tất cả suy nghĩ trong đầu ông đều trái ngược với những người đang trong quá trình phương Tây hoá.
Năm 1861, Lev Tolstoy nhậm chức Thẩm phán Hoà bình, một địa vị được đưa ra với mục đích giám sát việc thực thi cuộc Cải cách giải phóng.
Một năm sau, tác giả có xuất bản cho một tạp chí sư phạm Yasnaya Polyana, ông thường quay về ngôi nhà nông thôn đem theo những người hành khất mà ông thấy cần phải giúp đỡ và thường đưa những khoản tiền lớn cho những người ăn mày trong thành phố.
“Lý tưởng là ngọn đèn sáng chỉ đường. Không có lý tưởng thì không có phương hướng xác định, không có phương hướng thì không có cuộc sống.”
– Lev Tolstoy
Một năm sau thì ông cầu hôn Sofia Andreyevna Behrs và được bà đồng ý, họ cưới ngày 23 tháng 9 trong năm đó. Cuộc hôn nhân là một trong những dấu mốc quan trọng nhất trong cuộc đời của Lev Tolstoy, nó giúp ông thoát khỏi trạng thái nghi ngờ về cuộc sống.
Mười lăm năm đầu sống cùng vợ, tác giả đã hạnh phúc và tin tưởng được thể hiện với quyền lực tạo hóa tối cao trong cuốn Chiến tranh và Hòa bình. Họ có với nhau mười ba người con và có năm đứa chết khi còn nhỏ.
Khi danh tiếng của ông ngày càng được biết đến ở mọi tầng lớp xã hội, một số công xã Tolstoyan được hình thành trên khắp nước Nga nhằm đưa vào thực thi những học thuyết tôn giáo và những quan niệm đúng đắn của Lev Tolstoy.
“Bộ mặt là cái gương của tâm hồn. Tôi cảm thấy diện mạo đẹp của con người là ở nụ cười. Nếu một nụ cười tăng thêm sức hút trên gương mặt, đây chính là cái đẹp; nếu nụ cười này không làm gương mặt thay đổi, nó chính là bình thường, nếu nụ cười này làm tổn hại gương mặt, nó là sự xấu xí.”
Trong hai thập kỷ cuối cuộc đời, ông đã giành được sự kính trọng của toàn thế giới nhưng khi ấy lại xảy ra nhiều xung đột với vợ và cuộc sống khi ấy được kể lại là bất hạnh vô cùng.
Mặc dù bị ốm nặng năm 1901 nhưng Lev Tolstoy vẫn làm việc đến giây phút cuối cùng và chưa bao giờ có dấu hiệu suy sụp năng lực tinh thần nhưng rồi ra đi vào tháng 11 năm 1910 sau nhiều áp lực từ dư luận bao gồm cả gia đình.
Ông được chôn cất đơn giản trong một nghĩa địa của nông dân cách Yasnaya Polyana 500 mét và hàng ngàn người nông dân đã tham dự lễ tang để tỏ lòng kính trọng và biết ơn Lev Tolstoy.
Ông được yêu mến ở khắp mọi nơi trên thế giới khi là một tiểu thuyết gia vĩ đại nhất và đặc biệt nổi tiếng với kiệt tác Chiến tranh và hoà bình và Anna Karenina.
Lev Tolstoy là một nhà luân lý, ông nổi tiếng với tư tưởng kháng cự bất bạo động được thể hiện xuyên suốt các tác phẩm của mình như Vương quốc Chúa Trời trong bạn và ảnh hưởng tới những nhân vật quan trọng nhất của thế kỷ XX như Mahatma Gandhi và Martin Luther King, Jr.
Những tác phẩm bất tử chính là lý do để tôn vinh Lev Tolstoy lên vị trí bậc thầy
Sự nghiệp của ông ngày càng thăng hoa khi các cuốn sách được đầu tiên xuất bản đầu tiên bao gồm ba tiểu thuyết tự truyện là Thời thơ ấu, Thời niên thiếu và Thời tuổi trẻ cho dù lúc cuối đời ông đã bác bỏ những nó nhưng một phần lớn cuộc đời của mình đã được thể hiện ở đó.
Chiến tranh và hòa bình là một trong những cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất từng được viết và nổi tiếng bởi tầm vóc cũng như tính thống nhất
Lev Tolstoy đã tạo ra một thế giới rất đáng tin và hiện thực tới mức độc giả không thể nhận ra rằng các nhân vật của ông đều không tồn tại mà chỉ là tưởng tượng trong trí óc.
Chiến tranh và hòa bình là lời thức tỉnh con người trước ranh giới của cái thiện và cái ác khi đứng trước lợi ích của bản thân và hạnh phúc của người khác. Cuốn sách đã giúp bạn đọc nhìn nhận lại cuộc sống một cách bình tĩnh để yêu chuộng hòa bình và khiến cuộc đời này trở nên ý nghĩa, đáng quý hơn.
Để cố gắng thấu hiểu mọi mặt của chiến tranh và hòa bình, Lev Tolstoy đã đắm mình trong suốt những năm tháng nhân loại chiến đấu để từ đó đặt ra và trả lời những câu hỏi lớn về lịch sử, văn hóa, tâm lý và phản ứng của con người trước khói lửa của bom đạn.
“Muốn viết hay mọi tác phẩm, nó phải là bài ca cất lên từ tâm hồn của tác giả.”
Qua những trang viết của Anna Karenina, bạn đọc như được thả mình vào dòng đời của nàng Anna, người đàn bà không được hưởng niềm hạnh phúc gia đình một cách trọn vẹn.
Vì hoàn cảnh bố mẹ mất sớm, nàng buộc phải lấy bá tước Karênin, đành chấp nhận một nếp sống yên ổn nhưng buồn tẻ, sang trọng nhưng u uất.
Chính vì như vậy mà ngay sau cuộc khiêu vũ với Vrônxki ở Moskva, trái tim nàng đã xao động và nhen nhóm một khát vọng yêu đương dù đã cố cưỡng lại những rung động này vì những quy tắc khắt khe của lễ giáo phong kiến và đã từng tìm gặp Vrônxki để yêu cầu chấm dứt bởi cảm thấy bản thân có lỗi.
Nhưng đến cuối cùng thì niềm khao khát tiềm ẩn trong người đàn bà trẻ trung ấy đã bùng lên và tình yêu đã giành phần thắng. Kể từ ấy, nàng chấp nhận hi sinh mọi thứ, gạt bỏ hết mọi ràng buộc lễ giáo để bảo vệ tình yêu của mình.
Cảm hứng sáng tác Anna Karenina được vợ nhà văn kể lại như sau:
“Tối qua anh ấy nói với tôi rằng anh ấy đã hình dung ra một người đàn bà có chồng thuộc xã hội thượng lưu, nhưng bị sa ngã. Anh ấy nói rằng nhiệm vụ của anh ấy là phải làm sao cho mọi người thấy người đàn bà ấy chỉ đáng thương mà không đáng tội và khi anh vừa hình dung được ra như thế, thì tất cả những nhân vật, những loại đàn ông mà anh hình dung trước kia đều tìm được vị trí của họ và tập trung quanh người đàn bà ấy”
Những khao khát sống của nàng Anna và ước mơ tình yêu dường vô cùng chân thật, đó là vì khi tưởng tượng và xây dựng ra các nhân vật, Lev Tolstoy đã hóa thân cũng như đặt mình vào tâm lý của họ một cách phù hợp và trọn vẹn.
Cuốn tiểu thuyết cuối cùng của ông là Phục sinh được xuất bản năm 1899 kể câu chuyện của một vị quý tộc tìm cách chuộc lại một lỗi lầm đã phạm phải từ nhiều năm trước và trong đó thể hiện rất nhiều quan điểm mới của Lev Tolstoy về cuộc sống.
Cuốn tiểu thuyết nổi tiếng phản ánh con đường trăn trở đi tìm chân lý của tác giả, đồng thời cũng là một bản án kết tội chế độ nông nô và Giáo hội Nga, chính vì nó mà vào năm 1901, ông bị Giáo hội Nga rút phép thông công.
Tác phẩm sau này của Lev Tolstoy thường bị coi là mang nhiều tính giáo khoa và viết một cách chắp vá nhưng nó xuất phát từ một ước vọng và lòng nhiệt tình từ sâu thẳm những quan niệm đạo đức khắc khổ của ông.
Lev Tolstoy là bậc thầy văn chương của nhân loại
Sự nổi danh đương thời của Lev Tolstoy khiến ông được nhiều người ngưỡng vọng, Anton Chekhov khi thăm tác giả ở thôn quê, đã viết:
“Khi văn học có một Tolstoy, thì thật dễ dàng và thú vị khi là một nhà văn; thậm chí khi bạn biết chính mình không làm được điều gì và vẫn chưa hoàn thành điều gì, đây cũng không phải là điều ghê gớm lắm, bởi Tolstoy đã hoàn thành công việc cho tất cả mọi người. Những điều ông đã thật sự làm để biện hộ cho tất cả những hy vọng và ước vọng được dành cho văn học.”
Những nhà phê bình và tiểu thuyết sau này tiếp tục ca ngợi tài năng của ông, James Joyce viết:
“Ông không bao giờ mệt mỏi, không bao giờ ngốc nghếch, không bao giờ mệt mỏi, không bao giờ làm ra vẻ mô phạm, không bao giờ tỏ điệu bộ!”
Lev Tolstoy thực sự là một đại văn hào lớn vì đã đặt nền móng cho văn học Nga, những kiệt tác và tư tưởng của ông sẽ bất tử suốt chiều dài vô tận của năm tháng.
Thúy Trân
