“Ếch ngồi đáy giếng” mang đến bài học đắt giá cho mỗi con người trong cuộc sống thường ngày. Từ việc sử dụng hình ảnh quen thuộc của đời sống với lối nói ẩn dụ mang đến bài học đắt giá cho con người về kiến thức, tầm nhìn. Hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu sâu hơn về nội dung mà câu thành ngữ này muốn truyền tải cùng bài học được rút ra.
Giải thích nội dung, ý nghĩa thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng”
Để có thể rút ra được ý nghĩa, bài học từ thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng” thì chúng ta cần phân tích nội dung được “ẩn” trong từng chi tiết của câu nói này.
Vì sao nói “Ếch ngồi đáy giếng”?
Tại sao người xưa lại sử dụng hình ảnh “ếch” và “đáy giếng” để nói?
Ếch là con vật quen thuộc đối với đời sống người nông dân xưa, thường sống ở đồng ruộng, vườn và các giếng, ao, nơi có nước ẩm. Giếng là hình ảnh hố được đào sâu xuống lòng đất, từ 10-20m tùy vị trí, dùng để lấy nước sinh hoạt từ lòng đất. Đây cũng là nơi thường xuất hiện các loài sinh vật sống dưới nước.
Ở câu thành ngữ, ếch “ngồi” đáy giếng là một nơi sâu, tối. Khi nhìn lên trời qua một cách xa như vậy thì góc nhìn bị hạn chế, những thứ nhìn thấy đều bị giới hạn chỉ qua “miệng giếng”. Ngoài ra, ánh sáng chiếu xuống đáy giếng còn ít khiến cho việc nhìn của loài vật khi ở vị trí này không rõ. Điều này khiến cho ếch từ đáy giếng nhìn lên bị hạn chế về môi trường, cảnh vật xung quanh và bên ngoài.
Ý nghĩa câu thành ngữ là gì?
Với hình ảnh ẩn dụ “Ếch ngồi đáy giếng” người xưa muốn đưa ra bài học gì? Rõ ràng, việc sử dụng biện pháp tu từ một cách khôn khéo này nhằm ám chỉ những người có góc nhìn, sự hiểu biết hạn hẹp về cuộc sống xung quanh. Những người này thường không biết được thế giới bên ngoài rộng lớn như thế nào. Họ luôn nghĩ mình là người giỏi nhất, am hiểu cuộc sống nhất, có kiến thức nhất. Thực tế, mọi thứ lại ngược lại những gì họ nghĩ.
Ý nghĩa câu thành ngữ rất rõ ràng: Đây là ám chỉ những người thiếu hiểu biết, nhận thức về cuộc sống, chỉ nhìn đời qua 1 góc nhỏ mà luôn cho mình là nhất, tự cao, tự đại nghĩ mình hơn người. Những người này thường có xu hướng bảo thủ, không chịu học hỏi, lắng nghe và thay đổi vì lời người khác. Góc nhìn như vậy đầy tính chủ quan cá nhân, không có sự thể thuyết phục.
Hệ lụy của việc hạn chế góc nhìn, thiết kiến thức trong cuộc sống
Với vấn đề “Ếch ngồi đáy giếng” sẽ gây ra rất nhiều hệ lụy của việc hạn chế góc nhìn, kiến thức cho cuộc sống con người. Cụ thể như sau:
- Hạn chế khả năng sáng tạo của con người. Một người có kiến thức hạn chế, không chịu đổi mới sẽ khó có thể sáng tạo. Những người này thường chỉ làm việc một cách dập khuôn, máy móc, không có nhiều sự linh động, đôi mới, theo kịp thời đại. Trong môi trường làm việc tập thể, điều này có thể kìm hãm sự phát triển sáng tạo của cả một nhóm người.
- Làm giảm thiểu sự đổi mới của con người. Bạn sẽ khó lòng thay đổi, loại bỏ cái cũ để đổi mới, dù tốt hơn. Đây là tâm lý của đại đa số người có suy nghĩ “ếch ngồi đáy giếng”. Đơn giản vì bản thân họ luôn bảo thủ và không thấy điều gì cần phải thay đổi ở bản thân.
- Hạn chế đi các mối quan hệ công việc trong xã hội. Không ai muốn giao lưu, làm việc và kết bạn với một người có góc nhìn hạn chế, luôn tự cho mình là đúng, không chịu khó học hỏi cái tốt, cái đẹp. Điều này làm cho sợi dây liên kết người với người bị giảm sút, khó kết bạn và mở rộng mối quan hệ trong cuộc sống.
Những tác động xấu của vấn đề “ếch ngồi đáy giếng” có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống, công việc.
Bài học rút ra từ thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng”
Từ nội dung và tác động của vấn đề ếch ngồi đáy giếng, chúng ta có thể rút ra các bài học sau đây:
- Không ngừng học hỏi cái mới. Việc học tập không ngừng là cách tốt nhất để con người không bị hạn chế, đóng khuôn tầm nhìn bản thân. Học mỗi ngày, học không chỉ ở trên ghế nhà trường mà học cả ở trong cuộc sống thường ngày.
- Thay đổi tư duy, thay đổi góc nhìn để luôn phát triển. Đừng để bản thân chỉ nhìn cuộc sống qua một cái “miệng giếng” mà hãy luôn chủ động thay đổi. Góc nhìn mới sẽ cho bạn nhiều điều hay ho và kiến thức để nâng cao kiến thức của bản thân mình.
- Lắng nghe góp ý của người khác để tốt hơn. Biết lắng nghe chọn lọc ý kiến của người xung quanh để bản thân có những góc nhìn và kiến thức mới. Đương nhiên không phải ai nói gì cũng đúng. Vì thế phải biết cách chọn lọc những nguồn kiến thức, thông tin mà mình nhận được để lấy cái đúng, cái tốt.
Liên hệ các câu thành ngữ cùng nội dung
Trong nền văn học Việt Nam xưa và nay, có rất nhiều các câu tục ngữ, thành ngữ có nội dung tương tự “Ếch ngồi đáy giếng” mà bạn có thể tham khảo:
- Coi trời bằng vung
- Thùng rỗng kêu to
- Khôn nhà dại chợ
- Ở nhà nhất mẹ nhì con/Ra đường lắm kẻ còn giòn hơn ta”
- Cá chậu chim lồng
- Nhìn trong chậu, ngó ngoài giếng.
Thế mới nói, kho tàng văn học Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng. Mỗi câu nói, câu chuyện đều mang một bài học, thông điệp về cuộc sống, con người.
Kết luận
Câu thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng” với bài học thiết thực là điều mà bất kỳ ai cũng cần ghi nhớ. Việc loại bỏ những góc nhìn hạn hẹp, tư duy dập khuôn, thiếu kiến thức vô cùng cần thiết trong cuộc sống hiện nay. Đó chính là cách tốt nhất để bản thân và xã hội phát triển đồng đều mà không ai bị tụt lại phía sau.