[Phân tích] Ý nghĩa, nội dung câu tục ngữ “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”

Kho tàng văn học dân gian Việt Nam luôn đa dạng và mang đến những bài học đắt giá cho con người. Trong đó, “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” là một câu tục ngữ mang ý nghĩa như vậy. Người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu nói này? Hãy cùng chuyên mục thành ngữ – tục ngữ của chúng tôi phân tích ở bài viết này.

“Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” nghĩa là gì?

“Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” chính là lời đánh giá con người từ vẻ đẹp bên trong thay về sự hào nhoáng bên ngoài? Vì sao người xưa lại nói như vậy? Hãy cùng tìm hiểu ngay ý nghĩa sâu xa mà cha ông ta đang muốn truyền tải qua câu tục ngữ này?

Phân tích nghĩa đen câu tục ngữ

Trước tiên, hãy cùng tìm hiểu nghĩa đen mà câu “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” muốn truyền đạt. Gỗ là vật liệu thường được sử dụng làm các vật dụng trong gia đình từ lâu nay. Gỗ có nhiều loại và cũng có chất lượng khác nhau. Tùy vào nhu cầu và giá thành, mục đích mà con người ta sẽ lựa chọn loại gỗ sao cho phù hợp nhất.

“Tốt gỗ” ở đây nói về chất lượng của loại gỗ: độ chắc, khả năng chống mối mọt và đặc biệt là độ bền theo thời gian. “Tốt nước sơn” nói về lớp sơn bên ngoài như thế nào? Tuy vậy, với đồ gỗ, thay vì đánh giá nước sơn (vỏ bọc) thì chất lượng là thứ được quan tâm hơn rất nhiều. Chất lượng gỗ tốt, bền mới là thứ đáng để quan tâm. Lớp sơn ngoài có thể hỏng, bạc màu nhưng gỗ bên trong thì luôn phải chắc, bền theo thời gian.

Với cách nói này ông cha ta đã truyền đạt cách lựa chọn một sản phẩm bằng gỗ sao cho “đáng tiền”. Thay vì chỉ chọn một sản phẩm có màu sơn đẹp thì hãy chọn một sản phẩm gỗ có ruột đẹp và bền theo thời gian.

Phân tích nghĩa bóng câu tục ngữ

Câu tục ngữ “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” với cách sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ mang một ý nghĩa sâu sắc hơn. “Tốt gỗ” ở câu này mang ý chỉ tính cách, phẩm chất của con người. Đây là những vẻ đẹp ẩn “bên trong” không nhìn thấy bằng mắt. “Tốt nước sơn” ở đây chỉ vẻ bề ngoài của mỗi người: nhan sắc, vóc dáng, làn da, mái tóc…Đây là vẻ đẹp có thể nhìn thấy bằng mắt và đánh giá được ngay lần đầu gặp.

Cả câu là lời khẳng định vẻ đẹp bên trong con người là thứ tốt hơn vẻ đẹp bên ngoài. Khi nhìn vào một ai đó, cần tiếp xúc để biết có tính cách bên trong thay vì chỉ nhìn thấy bên ngoài mà đánh giá họ tốt hay xấu. “Nước sơn” – vẻ bề ngoài sẽ là thứ thu hút người khác từ xa. Vẻ đẹp bên trong là thứ sẽ thu hút và để lại ấn tượng cho người khác sau khi được tiếp xúc. Đó cũng là thứ để lại ấn tượng lâu dài hơn là sự hào nhoáng chỉ ở bên ngoài.

Nếu như nhan sắc có thể phai tàn theo thời gian thì phẩm chất con người khi được rèn luyện ngày càng trở nên tốt hơn mỗi ngày. Câu tục ngữ “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” vì thế cũng là lời khuyên con người nên rèn luyện tính cách, nhân phẩm, học thức của mình để vẻ đẹp này mãi trường tồn với thời gian.

Bài học – Lời khuyên nâng cao giá trị “cốt lõi” con người

Từ nội dung và ý nghĩa của câu tục ngữ “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” người xưa đã để lại những bài học nhân văn sâu sắc cho con cháu đời sau.

Thứ nhất, đừng đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài. Như ở trên đã nói, vẻ đẹp của con người luôn có vẻ đẹp bên ngoài và bên trong. Nếu như muốn đánh giá một ai đó, chúng ta cần nhìn nhận và đánh giá cả vẻ đẹp về nhan sắc, vóc dáng và cả tính cách, phẩm chất của họ. Không thể vì nhìn một người có vẻ bề ngoài không ưa nhìn mà cho rằng đó là một người xấu. Và ngược lại, không thể nhìn một người có vẻ ngoài đẹp đẽ, chỉn chu mà cho rằng người này hoàn hảo.

Thứ hai, không ngừng nuôi dưỡng vẻ đẹp bên trong con người. Vẻ đẹp bên trong (tính cách, phẩm chất, học thức) là thứ mãi mãi tồn tại theo thời gian. Với việc không ngừng nâng cao nét đẹp này, chúng ta sẽ có một ấn tượng không bao giờ mất đối với người khác. Việc chú trọng vào nét đẹp tâm hồn, tri thức sẽ là điều mà thời gian không bao giờ có thể làm phai nhạt. Nhờ đó, càng ngày mỗi người sẽ càng trở nên đẹp hơn.

Thứ ba, “đẹp cả người cả nết”. Cũng không thể nói con người chỉ cần một trong hai. Việc luôn trau chuốt bản thân từ trong ra ngoài là điều vô cùng quan trọng đối với mỗi cá nhân. Vẻ đẹp về con người bên ngoài sẽ tạo thiện cảm cho người đối diện ngay lần đầu gặp mặt. Vẻ đẹp bên trong là dấu ấn lâu dài cho người khác khi được tiếp xúc. Vì thế, một người “hoàn hảo” sẽ là đẹp từ trong ra ngoài.

Kết luận

“Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” vừa là bài học về cách đánh giá con người, vừa là bài học về cách chăm sóc bản thân sao cho đúng. Dù ở khía cạnh nào, chúng ta cũng cần rèn luyện bản thân có cả tri thức và bề ngoài. Đừng vì chạy đua với nét đẹp bên ngoài mà bỏ đi giá trị cốt lõi được nuôi dưỡng ở bên trong. Đây là cách để mỗi người để lại ấn tượng tốt đẹp với thế giới ngoài kia mãi mãi.