Văn học dân gian Việt Nam có rất nhiều câu tục ngữ gắn liền với đời sống. “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” là câu nói như vậy. Điều gì được gửi gắm qua đây? Bài viết này sẽ giải thích nội dung, ý nghĩa và thông điệp mà ông cha ta muốn truyền tải.
Giải thích nội dung “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng”
Câu tục ngữ “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” đọc lên đã thấy hàm ý phê phán mạnh mẽ về trách nhiệm và tính cách con người. Để hiểu rõ được nội dung, hãy đi sâu tìm hiểu ý nghĩa của từng vế câu.
Hiểu “việc nhà” và “việc chú bác”
Ngay từ khi đọc “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” có thể nhận thấy hai vế rõ ràng “việc nhà thì nhác” và “việc chú bác thì siêng”. Vậy “việc nhà” và “việc chú bác” là gì? Vì sao ở nhà lại “nhác” còn ra chú bác lại “siêng”?
“Việc nhà” ở đây ý nói những công việc trong gia đình. Đó có thể hiểu đơn giản như nấu cơm, dọn. dẹp hay chăm sóc con cái. Những thứ này nhìn có vẻ “nhỏ nhặt” và “đơn giản” nhưng nó lại chính là cuộc sống thường ngày của mỗi chúng ta.
Thông thường, những điều này sẽ được vợ/chồng, bố mẹ – con cái sẽ cùng nhau chia sẻ, giúp đỡ. Tuy nhiên, nhiều người lại có thói “nhác” việc nhà. Họ sẽ tìm kiếm những lý do để từ chối, ỉ lại; coi đó là trách nhiệm, nhiệm vụ của người khá. Đây chính là sự lười biếng. Mặt khác đó còn thể hiến sự vô trách nhiệm đối với cuộc sống gia đình.
“Việc chú bác” ý chỉ chuyện ngoài xã hội, ít hoặc không liên quan đến bản thân mình. Dễ hiểu hơn, đây chỉ những vấn đề mà không cần đến mình cũng xong. Chẳng ai nhờ cậy, thúc giục nhưng chúng ta lại coi đó như bổn phận và trách nhiệm của mình.
“Siêng” chỉ sự chăm chỉ, hết mình, thường xuyên thực hiện. “Việc chú bác thì siêng” ám chỉ những kẻ chỉ thích lo câu chuyện của người khác, không liên quan đến mình. Họ làm vậy để làm gì? Dễ hiểu, những người này luôn muốn thể hiện bản thân với bên ngoài. Sự thật, đó chỉ là vẻ bề ngoài chứ ở nhà bản thân vô cùng lười.
Nội dung câu tục ngữ “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” muốn truyền tải
Câu tục ngữ “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” là lời chê trách, phê phán những người chỉ thích sự bao đồng, sĩ diện bên ngoài đời sống. Đây là những người bên trong toàn sự lười nhác, vô trách nhiệm, không chăm lo cho gia đình nhưng ra ngoài luôn thể hiện bản thân tốt đẹp, lo chuyện người khác. Đó là tính bao đồng, sĩ diện hão của một số bộ phận.
Thực tế cho thấy rằng, có rất nhiều trường hợp sống kiểu “việc chú bác thì siêng”. Nhìn bề ngoài có thể thấy họ được mọi xung quanh ca tụng, hết lời ca ngợi. Nhưng bên trong đó lại “ở trong chăn mới biết chăn có rận”. Trong gia đình luôn ngán ngẩm họ vì thái độ sống thời ơ, vô tâm, tắc trách. Điều này là tình trạng của nhiều cặp vợ chồng, bố mẹ – con cái chứ không riêng gì một vài “mái ấm”.
Lời cảnh tỉnh cho những kẻ sĩ diện hão
Vấn đề “việc nhà thì nhác” nhưng “việc chú bác thì siêng” để lại những hậu quả lớn hơn bạn nghĩ. Thói sĩ diện hão mang lại sự tôn trọng, hào nhoáng khi ra ngoài nhưng nó có lợi gì hay không? Thực chất, lo chuyện bao đồng chỉ tạo cho ta cảm giác “hư vinh” ngoài đời nếu như bản thân là một kẻ ưa nịnh nọt. Ngoài ra, nó chẳng mang lại giá trị gì cho cuộc sống của “nhà”.
Về chuyện “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” sẽ khiến cho gia đình lục đục, không yên ấm. Sẽ chẳng có ai chịu được cảnh một người ở nhà “lười chảy thây”, bỏ bê ra đình nhưng khi đi ra ngoài lại tung hô, ngưỡng mộ. Sự ích kỷ đối với chính người thân của mình sẽ khiến cho cuộc sống mất đi niềm vui, sự chia sẻ, thấu hiểu. Mà “nhà yên” ta mới có thể yên tâm cống hiến, phát triển. Khi nhà không yên thì mọi sự hào nhoáng bên ngoài đều trở nên vô nghĩa.
Bài học rút ra từ câu tục ngữ cho đời sống
Sự lười nhác, ích kỷ trong nhà nhưng bao đồng ngoài đời cần phải phê phán. Và từ câu tục ngữ để lại những bài học đáng suy ngẫm.
- Hãy luôn quan tâm đến gia đình của mình. Gia đình là nền tảng của xã hội. Bất kể ai cũng phải quan tâm đến gia đình trước trước khi lo đến ngoài xã hội. Nếu như gia đình còn vất vả, “không yên”, bất giác mọi cố gắng ngoài xã hội to lớn cũng dường như trở nên vô nghĩa. Chưa kể, nếu bên ngoài nhận ra “bộ mặt” thật của bạn sẽ như thế nào? Do đó, dù là ai, hãy luôn chăm lo cho người thân tốt nhất.
- Phải biết cân bằng cả “nhà” và “nước”. Rõ ràng, câu tục ngữ “Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” không có ý bảo chúng ta bỏ qua “việc chú bác”. Nhưng làm sao để cân bằng cả hai bên như thế nào lại do “bản lĩnh” của mỗi người. Cũng không thể sống mà lo cái này, bỏ cái kia.
- Loại bỏ tính “sĩ diện hão” để sống thật. Sẽ không ai yêu mến hay kính trọng những thành phần chỉ “sĩ diện hão”. Một người sẽ thực sự được yêu mến, coi trọng khi là chính bản thân họ. Vì thế, hãy loại bỏ suy nghĩ này để tìm kiếm sự ngưỡng mộ đến từ bên ngoài. Hãy “sống thật” với bản thân, hãy biết vun đắp và bảo vệ những giá trị tốt đẹp do chính mình tạo ra từ bên trong gia đình.
Đó là những bài học mà chúng ra có thể rút ra từ ý nghĩa câu tục ngữ. Những điều này thiết thực và sẽ là con đường phát triển và xây dựng bản thân được tất cả mọi người yêu quý, hâm mộ.
Kết luận
“Việc nhà thì nhác việc chú bác thì siêng” là lời nhắc nhở mà bất kể ai cũng cần ghi nhớ. Đây chính là sự “cảnh tỉnh” cho những ai thích hào nhoáng nhưng chỉ có cái mác bên ngoài. Qua đây, chúng ta cũng có cho mình những bài học ý nghĩa để cuộc sống gia đình luôn vui vẻ, bình yên.