Điện ảnh Nhật Bản được nhiều người biết đến phần lớn nhờ các tác phẩm Anime, thuộc thể loại phim hoạt hình. Từ Koe no katachi, Kimino suizou wo tabetai đến Saenai heroine no sodatekata đã đánh dấu những năm tháng tuổi thơ của rất nhiều người.
Các tác phẩm phim hoạt hình vẫn luôn được mệnh danh là thế mạnh của người Nhật, những năm gần đây lượng phim được công chiếu ở Việt Nam nói riêng và toàn thế giới nói chung ngày càng nhiều hơn.
Thế nhưng để đạt đến độ nổi tiếng toàn cầu thì Kimi No Na Wa hay còn được biết với tên tiếng Anh – Your name, là tác phẩm thứ hai làm được điều này.
Trailer bộ phim Your name.
Your name là một bộ phim chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc, đoạn mở đầu với sự hài hước, đoạn giữa tiếp nối bằng hồi hộp xen lẫn bí ẩn và đoạn cuối thì giống như một cú bùng nổ cực đại, hệt như ngôi sao chổi đâm sầm vào Trái đất và làm nổ tung mọi giác quan của người xem.
“Mỗi buổi sáng mở mắt ra tôi đều có cảm giác mất mát. Thứ đã đánh mất đó là gì? Điều gì đó quan trọng, một người nào đó, hay đơn giản chỉ là một cái tên mà thôi”.
Mọi diễn biến phim diễn ra dồn dập với tiết tấu nhanh chậm đan xen nhịp nhàng khiến cho người đọc không thể rời mắt, từ háo hức ở giây đầu tiên cho tới sự nuối tiếc ở những giây cuối cùng.
Vậy điều gì đã khiến tác phẩm điện ảnh Your name trở thành hiện tượng trên thị trường phim thế giới, tạo nên cơn sốt ở nhiều quốc gia. Đồng thời là một trong những bộ phim thống trị phòng vé châu Á trong năm 2016, đưa thể loại phim hoạt hình chạm đến một đỉnh cao mới trong tiềm thức của khán giả trên toàn hành tinh?
Trước tiên phải kể đến vị cha đẻ của tác phẩm kinh điển này – Shinkai Makoto, ông là một nhà làm phim, tiểu thuyết gia và đạo diễn tài ba người Nhật Bản. Ông nổi tiếng với biệt danh “Phù thủy của những nỗi buồn”.
Cái tên được xuất phát từ phong cách làm phim của bản thân ông, những bộ phim của Shinkai Makoto thường có tiết tấu chậm rãi, nhẹ nhàng, dễ đi vào lòng người.
Đề tài tiêu biểu làm nổi bật cái nhìn của ông thường là những tác phẩm buồn, khiến người xem hay bị chìm đắm vào những nỗi buồn miên man, bất tận trong phim, rất ít tác phẩm của ông kết thúc có hậu.
Trước Your name, khán giả có thể kể đến những bộ phim gây ấn tượng mạnh, trở thành thứ phải xem khi nhắc đến anime Nhật Bản như 5 Centimet trên giây, Những đứa trẻ đuổi theo tinh tú,… hay gần đây nhất là tác phẩm Đứa con của thời tiết được công chiếu khoảng bốn tháng trước tại Việt Nam.
Quay trở lại với bộ phim Your name, mới đầu khi xem trailer khán giả đã bị cuốn hút bởi màu sắc, hình ảnh lẫn âm thanh trong đó. Thậm chí trong phim còn có một câu cảm thán vô cùng ám ảnh như thế này:
“Khung cảnh ấy như trong mơ, đẹp đến mức khiến người ta vấn vương”
Những thứ đẹp đẽ vẫn thường khiến người ta tương tư, nhất là khi nó chỉ xuất hiện trong một thời gian nhất định, rồi biến mất, trơn tuột từ kẽ tay ta mà ta chẳng cách nào níu lại được.
Bên cạnh nội dung xuất sắc, chúng ta không thể bỏ qua phần nhìn đầy ấn tượng trong phim. Toàn bộ hình ảnh nước Nhật được tái hiện trên phông nền hoạt hoạ vô cùng xuất sắc.
Những gam màu chân thực, tươi sáng có sự kết hợp hoàn mĩ, từ cảnh đường phố tại Tokyo đông đúc, sầm uất, đến những khung cảnh vùng quê, cảnh hoàng hôn, cảnh lễ hội, đặc tả những nét văn hoá truyền thống của Nhật Bản. Tất cả đã góp phần tạo nên những thước phim sống động và kì vĩ.
Hình ảnh trong phim thật sự phải nói là đẹp mê ly, dù chỉ là những con đường, ngôi làng hay trường học đơn sơ nhưng trong phim cảnh vật đều hiện lên vô cùng đẹp mắt. Những khung cảnh đền chùa nơi vùng quê Mitsuha sống hiện lên đầy thơ mộng, yên bình.
Một vẻ đẹp mơ màng đến mơ hồ. Quang cảnh mang cảm giác hư ảo như lúc nào cũng có một làn sương mỏng phủ lên, nhất là cảnh núi rừng nơi có đền thờ ngàn năm, thực sự đẹp đến mê hồn. Đặc biệt khung cảnh khi mà sao chổi rơi xuống ngôi làng Itomori vùng quê, nơi Mitsuha sống vào ngày lễ hội.
Đây là một trong những khoảnh khắc đong đầy cảm xúc, khung cảnh đẹp, quá đẹp, quá hùng vĩ nhưng sao nó lại thê lương đến vậy. Sức tàn phá khốc liệt của tự nhiên mà con người không thể làm gì để chống lại, một vẻ đẹp đến thắt lòng.
Bạn có tin vào cái gọi là duyên số không?
Hình ảnh sợi chỉ đỏ, tiếng Nhật là Akai ito trong văn hóa Nhật Bản nói chung, phương Đông nói riêng là sự ẩn dụ của nhân duyên. Sau cùng, nhân duyên chính là điều đọng lại với tất cả người xem sau khi rời khỏi màn hình.
Sự gặp gỡ một ai đó trong cuộc sống, việc chia tay ai trong đường đời…tất cả là định mệnh, là duyên số. Một lúc nào đó, khi bạn gặp một người lạ – Người mà bạn chưa từng biết mặt trước đây nhưng người đó lại đem đến cho bạn một cảm xúc rất đỗi thân quen.
Có bao giờ bạn tự hỏi vì sao, vì sao điều đó lại xảy ra?
Duyên là một khái niệm rất huyền bí, vô cùng mơ hồ nhưng lại chân thật đến kì lạ. Chả vậy mà có câu “Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ, vô duyên đối diện bất tương phùng” đó sao.
Mitsuha là cô nữ sinh sống tại một vùng quê hẻo lánh trong một thị trấn nhỏ được bao quanh bởi núi rừng, cô lớn lên cùng với bà và em gái, trong một gia đình kế thừa nghi lễ truyền thống đền Shinto. Cha của cô sau cái chết của vợ, không chấp nhận nối nghiệp gia đình mà quyết định đi theo con đường chính trị.
Mitsuha như bao cô gái khác, càng ngày càng trở nên chán ngán cuộc sống thôn quê buồn tẻ, yên bình, không có nổi một quán cafe, hiệu sách, ở một nơi tàu chỉ đến mỗi hai tiếng, cửa hàng mới có chín giờ đã đóng cửa. Cô mong ước kiếp sau mình có thể trở thành chàng trai Tokyo thành thị.
Nhưng không cần phải chờ đến kiếp sau đâu!
Bởi vì điều kì diệu đã xảy ra, một ngày kia Mitsuha tỉnh dậy trong hình hài của một anh chàng Tokyo xa lạ tên là Taki, một cậu bạn năng động, hiền lành và dễ mến với một cuộc sống bận rộn từ học hành đến đi làm thêm.
Ngày này qua ngày khác, với những giấc mơ kì lạ khiến Taki và Mitsuha dần nhận ra, đây không đơn thuần chỉ là giấc mơ nữa, họ đã thật sự trao đổi thân xác cho nhau khi ngủ.
Hai người họ đi từ bất ngờ, ngạc nhiên chuyển sang trạng thái dần thích nghi và giúp đỡ nhau để có thể sống tốt trong thân xác của đối phương. Để tránh những rắc rối, họ để lại những lời nhắn, những quy định cho nhau, thậm chí còn tặng kèm cả mấy trò chơi khăm hài hước.
Việc hoán đổi cứ thể diễn ra và lặp lại tạo nên những sắc màu mới cho cuộc sống vốn nhàm chán của cả hai nhân vật. Hai người xa lạ, không có điểm chung như hai sợi dây song song đan vào nhau tạo thành phép màu kỳ diệu.
Và rồi trải qua những tháng ngày đó, họ dần nhận ra tình cảm của mình dành cho đối phương, người mà họ chưa từng một lần chạm mặt.
Diễn biến hoán đổi thân xác chắc chẳng có gì lạ lẫm đối với nền điện ảnh thế giới. Tuy nhiên với Your name, đạo diễn Shinkai Mokoto đã khéo léo lồng ghép trong đó những giá trị văn hóa, nhân sinh quan và cả câu chuyện nhân duyên kỳ diệu.
Tiếc là, khi trái tim quyết định cất lên tiếng nói thì cũng là lúc cả hai nhận ra sự tồn tại mơ hồ của đối phương.
Con người không thể chống lại thần linh, không thể chống lại sự lãng quên. Gương mặt, hình dáng, mái tóc, đôi tay chỉ vừa mới chạm vào nhau, cái tên,… bao nhiêu bồi hồi xúc cảm rồi cùng tiêu tan.
Nhưng mà bởi vì người ấy rất quan trọng nên họ sẽ không đầu hàng, không chấp nhận buông tay trước số phận. Ngay cả khi kí ức về người kia rất mờ nhạt, thậm chí họ còn không thể nhớ tên của đối phương thì tình yêu vẫn luôn ở bên họ, làm nên sức mạnh của họ.
Chuyển hoá không gian và thời gian, vượt qua cả những điều không thể, vượt qua xúc cảm thông thường, vượt qua sinh tử bé nhỏ, kể cả khi điều đó thật điên rồ nhưng họ vẫn sẽ không buông tay người kia, vì đơn giản, đó là tình yêu.
Ngôi sao chổi nhiệm màu xuất hiện trên bầu trời Nhật Bản, khung cảnh tưởng chừng đẹp như trong mơ, đẹp đến mức khiến người ta vấn vương đó đã cuốn đi những giấc mơ kì lạ và mở ra một sự thật kinh hoàng.
Taki và Mitsuha như hai sợi chỉ đơn lẻ và rời rạc vượt qua thời gian và không gian; những sợi chỉ tiến lại gần nhau, đan thắt vào nhau, rồi tách rời nhau, đưa chúng ta gặp nhau rồi lại tàn nhẫn chia cách, để rồi thứ còn lại chính là nỗi nhớ vô hình không nói thành lời.
“Kết nối những sợi chỉ lại với nhau cũng là musubi
Người với người liên kết với nhau cũng là musubi
Dòng chảy của thời gian cũng gọi là musubi
Dây bện của thần linh là đại diện cho thời gian trôi đi
Chúng tụ họp lại và tạo nên hình thái
Chúng xoắn vào nhau và liên kết lại
Đôi khi chúng bị nới lỏng để rồi lại thắt chặt với nhau hơn.
Nó là musubi, nó là thời gian”
Giọng lồng tiếng xuất sắc của Kamiki Ryunosuke và Kamishiraishi Mone cũng góp phần không nhỏ giúp Your name chạm tới cảm xúc người xem. Câu hỏi “Tên anh là gì?”, “Tên em là gì?” được lặp lại nhiều lần trong phim nhưng ở mỗi bối cảnh vẫn thể hiện được một cung bậc cảm xúc khác nhau.
Giọng lồng của hai diễn viên khi nhân vật phải đổi hồn cho nhau cũng tạo cảm giác khác biệt với khi họ là chính họ. Đặc biệt, chất giọng rụt rè nhút nhát của Kamiki khi lồng tiếng cho Mitsuha trong thân xác Taki là một trong những phân đoạn hài hước nhất phim.
Không chỉ khắc hoạ đặc sắc về mặt nội dung, mối nhân duyên kì lạ giữa hai con người trẻ tuổi, Your name còn gợi nhắc người xem về trận thiên tai Tokohu kinh hoàng ở nước Nhật năm 2011. Trận thiên tai cướp đi mạng sống của hàng nghìn người, gây ra vô vàn những đau thương, mất mát và vết sẹo lớn không bao giờ lành của những người ở lại.
Vùng đất Itomori kia có lẽ tượng trưng cho một thảm hoạ có thật, nỗi kinh hoàng khi chứng kiến vùng quê tươi đẹp trở thành đống tro tàn, đổ nát trong nháy mắt. Những kì tích được diễn ra trong phim, phần nào cũng để an ủi những linh hồn đã khuất và dành sự tưởng nhớ đến họ.
Your name thật sự đã đạt đến đỉnh cao trong việc đưa đẩy cảm xúc khán giả, có những nụ cười hài hước, ngây ngô trước những tình cảm và tâm tư tuổi mới lớn, có những khoảng lặng rúng động lòng người lấy đi biết bao nước mắt, để lại một nỗi buồn man mác về tình yêu còn bỏ ngỏ.
Nhạc phim bao gồm những giai điệu vui tươi năng động như Zenzenzense đến khoảng lặng yên bình của Sparkle, Ume Toro và kết thúc bằng ca khúc day dứt Nandemonaiya góp phần giúp Your name lưu lại những cảm xúc của người xem.
Đến với tác phẩm Your name để bản thân được chìm đắm trong cảm xúc day dứt, sâu sắc đến từng tế bào, đắm chìm trong tình bạn tuyệt vời đầy ắp tiếng cười, đắm chìm trong tình cảm gia đình, trong những cuộc đấu tranh mạnh mẽ – cuộc đấu tranh giành lại sự sống, để tìm kiếm những giây phút ngắn ngủi được ở bên nhau.
Bởi chúng ta có thể nhìn thấy hình tượng Taki và Mitsuha ở trong những năm tháng tuổi trẻ của mình.
Vượt qua Spirited Away để dẫn đầu trong danh sách anime hay nhất mọi thời đại, với những người yêu phim hoạt hình Nhật Bản, Your name là một bước tiến mới.
Tuy vẫn còn quá sớm để tiên đoán việc Shinkai Makoto vượt qua bậc thầy Miyazaki Hayao nhưng với việc studio Ghibli đã chịu nhiều thua lỗ trong những năm vừa qua, biết đâu với hơi thở thời đại và cách làm việc của một người trẻ, Shinkai Makoto sẽ tạo nên những thay đổi vĩ đại cho nền phim hoạt hình đất nước mặt trời mọc?
Chiếm ngôi đầu phòng vé Nhật Bản 2016, Your name còn ăn khách tại Trung Quốc và Hàn Quốc. Ngay tại Việt Nam, dù là một bộ phim hoạt hình hạn chế khán giả dưới 13 tuổi và không có lồng tiếng nhưng doanh thu và suất chiếu cũng rất khả quan.
Dẫu biết rằng cơ hội rất mong manh nhưng khán giả vẫn chờ đợi một suất cho Your name ở giải Oscar, chẳng phải sẽ thật nhàm chán nếu cuộc đua phim hoạt hình chỉ quanh đi quẩn lại ở những tác phẩm của “ông lớn” Disney nói riêng và nước Mỹ nói chung?
Rốt cục, duyên số vẫn chỉ là một khái niệm mơ hồ, người tin kẻ nghi ngờ.
Nhưng dẫu sao, vượt qua bao tháng năm, bao lạc lối tuổi trẻ, mong chúng ta sẽ không vì hai chữ duyên số mà chia xa.
Nhật Thiên
