Kho tàng văn học dân gian Việt Nam là những bài học đắt giá cho mỗi người. Trong đó, lời dạy “Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” là lời dạy bảo dành cho con cái đầy sâu sắc và đáng giá. Hãy cùng đi phân tích nội dung, ý nghĩa và bài học rút ra từ câu tục ngữ trên đây.
Giải thích ý nghĩa câu “Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” là gì?
“Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” là tục ngữ quen thuộc về cách làm con mà người xưa muốn chỉ dạy. Hãy cùng phân tích xem, đạo lý làm con đã được cha ông ta đưa vào văn học như thế nào qua câu nói.
“Cá không ăn muối cá ươn” là gì?
Hình ảnh “cá không ăn muối” là hình ảnh tả thực và rất thường gặp ở cuộc sống ngày xưa. Cá là loại động vật sống dưới nước, mùi tanh, thường được lấy làm thức ăn. Tuy nhiên, sau khi sơ chế cá mà không bảo quản tốt thì chúng sẽ bị ươn, hỏng và không ăn được. Người xưa thường dùng muối hạt (tính mặn) ướp cá để bảo quản tốt hơn. Nó giúp cá giữ được độ tươi ngon.
Sử dụng hình ảnh chân thực “cá không ăn muối cá ươn” ở đây không mang nghĩa đen. Vận dụng hình ảnh này để so sánh với “con cãi cha mẹ” ở vế câu dưới. Đó là một hành động sai trái, không đúng với đạo lý làm con. Việc sử dụng lối so sánh này giúp cho người đọc dễ dàng liên tưởng hơn và dễ hiểu hơn.
Ý nghĩa câu “Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”
Từ hình ảnh “Cá không ăn muối cá ươn” cha ông ta đã dạy luôn “Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Ý cả câu tục ngữ chính là: Việc con cãi cãi cọ, bất hiếu không nghe lời cha mẹ là việc làm sai trái, không đúng với vai vế của người làm con. Con cái khi cãi lại cha mẹ là hư hỏng như việc cá không ăn muốn và bị ươn. Bất kỳ hoàn cảnh nào, đạo làm con luôn phải tôn trọng, sống hiếu thảo với cha mẹ của mình. Khi cãi lại lời dạy bảo của cha mẹ thì rất dễ con cái sẽ đi vào con đường sai trái.
“Cá không ăn muối cá ươn/ Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” mang đến ý nghĩa vô cùng đúng đắn ở bất kỳ thời điểm nào. Cha mẹ là người sinh ra, nuôi nấng và dạy bảo con cái nên người. Những khó khăn, vất vả khi chăm sóc và nuôi dạy con cái là không thể kể hết. Vì thế, việc con cái báo hiếu, nghe lời cha mẹ là điều hoàn toàn đúng đắn. Những hành vi trái với lời dạy, con cái bất hiếu với cha mẹ phải bị lên án và loại trừ.
Bài học ý nghĩa và lời dạy về cách làm con từ người xưa
Từ nội dung ý nghĩa câu “Cá không ăn muối cá ươn/ Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” có rất nhiều bài học được rút ra cho chúng ta.
- Sống yêu thương, nghe lời, hiếu thảo với cha mẹ. Đạo làm con, việc chăm sóc cha mẹ là lẽ đương nhiên. Cha mẹ đã dành nửa đời nuôi nấng con nên người, luôn lo lắng cho con không màng lý do, hoàn cảnh. Vì thế, việc con cái chăm sóc, báo hiếu bố mẹ không có gì là sai hay cần suy nghĩ. Bỏ bê cha mẹ, không nghe lời là những hành vi bất hiếu đối với người sinh thành của mình.
- Lắng nghe lời dạy bảo, khuyên răn từ cha mẹ luôn đúng. Những kinh nghiệm mà cha mẹ đã có được trong bao năm sẽ là lời khuyên hữu ích cho con cái. Vì thế, nếu cần được nhận lời khuyên thì chỉ cần hỏi cha mẹ của mình, chắc chắn sẽ có. Những lời dạy bảo của cha mẹ sẽ giúp cho chúng ta khôn lớn và vượt qua được khó khăn dễ dàng hơn.
Liên hệ ca dao, tục ngữ về sự hiếu thảo với cha mẹ
Kho tàng cá dao tục ngữ Việt Nam có rất nhiều cá câu ca hay về lòng hiếu thảo, biết ơn với cha mẹ tương tự “Cá không ăn muối cá ươn/ Con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Dưới đây là một vài câu điển hình:
- “Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
- Chim có tổ, người có tông.
- Dạy con con nhớ lấy lời
Trọng cha, kính mẹ, suốt đời chớ quên.
- Công cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời mang nặng đẻ đau.
- Thờ cha mẹ ở hết lòng
Ấy là chữ hiếu dạy trong luân thường.
- Lo đêm rồi lại lo ngày
Ở sao hiếu thảo cho tày phận con.
Kết luận
Câu tục ngữ “Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” mang đến ý nghĩa sâu sắc dành cho những ai đang làm con. Lời răn dạy về việc nghe lời, hiếu thảo với cha mẹ sẽ là “kim chỉ nam” cho cách sống, cách đối xử với người sinh ra mình. Và hơn nữa, đó cũng là bài học giá trị nhân văn sâu sắc về truyền thống hiếu thảo, kính trên nhường dưới của dân tộc ta.