Kiêu hãnh và Định kiến, một trong những cuốn sách được yêu thích nhất mọi thời đại và cũng là tác phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp viết văn của Jane Austen.
Dù chưa bao giờ được đánh giá là dễ đọc nhưng Kiêu hãnh và Định kiến vẫn luôn có cho mình một vị trí nhất định trên bản đồ văn học của thế giới. Với bối cảnh cổ điển, chất văn châm biếm cùng giọng kể chuyện hài hước, Jane Austen đã biến một cuốn tiểu thuyết lãng mạn thông thường trở nên độc đáo và mới lạ.
Kiêu hãnh và Định kiến là câu chuyện mỉa mai của cả một giai cấp hợm hĩnh
Cách đây hai thế kỉ, khi mà tầng lớp tiểu tư sản bắt đầu lên ngôi với những buổi dạ tiệc đầy xa hoa, những lá thư tay hay những buổi trà chiều tán gẫu thì cũng chính trong thời điểm đó, một câu chuyện tình đầy kịch tính ra đời.
Kiêu hãnh và Định kiến mở ra với khung cảnh một miền quê nước Anh mang tên Herfordshire bỗng chốc xôn xao vì nghe tin quý ngài Bingley hào hoa, lắm tiền của mua đất và định cư tại đó. Nhưng chuyến đi lần nay không chỉ một mình ngài mà còn có cả ngài Darcy, một vị quý tộc trẻ khác, thậm chí còn giàu có hơn cả người bạn kia.
Để không bỏ lỡ cơ hội tốt này, bà Bennet khi nghe tin liền tức tốc trở về nhà và nói với chồng mình mục đích là để ông có thể tạo nên cuộc gặp gỡ hòng làm mai Bingley cho một trong số năm đứa con gái xinh đẹp của mình.
Năm cô gái, năm nét tính cách vô cùng riêng biệt, nổi bật hơn cả là cô chị lớn Jane và cô con gái thứ Elizabeth hay còn được người cha gọi bằng cái tên thân mật, Lizzy.
Với vẻ đẹp tựa nữ thần cùng nét tính cách dịu dàng, thùy mị, Jane Bennet dường như đại diện cho phần đa phụ nữ ở châu Âu thời kì trước, cũng vì thế mà nàng Jane được người mẹ kì vọng rất nhiều cho cuộc hôn nhân giữa nàng với ngài quý tộc Bingley.
Cô em Mary chỉ thích quẩn quanh với những triết lý riêng của cuộc đời nàng, còn Lydia và Kitty lúc nào cũng để ý đến những đêm vũ hội hoành tráng cùng những bộ váy lộng lẫy.
Trong số đó, Elizabeth là người khác biệt nhất so với những người chị em của mình. Nàng thích đọc sách, rất hài hước và thông minh nhưng nàng không mang dáng vẻ e ấp của một người thiếu nữ thường thấy.
Elizabeth có tính cách tương đồng với cha của mình hơn là với mẹ, vì vậy mà mẹ thường hay phớt lờ nàng còn cha nàng thì lại vô cùng yêu quý và trân trọng cô con gái bé bỏng.
Trái ngược hoàn toàn với cô chị cả, không kiều diễm cũng chẳng kiêu sa, tuy nhiên Elizabeth lại có mắt nhìn người rất tinh tế, ngoài ra cô còn có chính kiến riêng cho tình yêu của mình.
Chính lí do đó mà cha nàng, ông Bennet quyết sẽ không gả nàng cho bất kì ai mà ông không cảm thấy xứng đáng.
Nếu ngay từ đầu, Bingley đã rơi vào lưới tình với nàng Jane thì chuyện tình giữa Darcy và nàng Elizabeth lại phải vượt qua muôn vàn khó khăn, trắc trở để đến được với nhau.
Elizabeth với lòng kiêu hãnh của một con người vốn xuất thân từ một gia đình trung lưu tại miền quê nước Anh từ lâu đã có cho riêng mình một định kiến không hay về giới thượng lưu thời bấy giờ.
“Kiêu căng và kiêu hãnh là hai chuyện khác nhau, dù những từ này thường được sử dụng như đồng nghĩa. Một người có thể tự hào về bản thân mà không tự cao tự đại.
Kiêu hãnh thể hiện nhiều hơn cách nhìn của chúng ta về bản thân; kiêu căng, cách chúng ta muốn người khác nghĩ về mình.”
Nàng luôn quan niệm rằng bất kì ai xuất thân từ một gia đình danh giá mà cụ thể là Darcy sẽ mang trên mình sự tự cao và lối sống gia trưởng cứng nhắc.
Còn riêng phần quý ngài Darcy luôn khăng khăng với niềm kiêu hãnh từ xuất thân của mình, cũng như tiếp xúc với nhiều thể loại người trong xã hội, anh cho rằng bất kì ai tiếp cận với mình đều vì gia sản.
Và Elizabeth không nằm trong ngoại lệ.
Ngay từ đầu tác phẩm Kiêu hãnh và Định kiến, Jane Austen đã dựng nên mâu thuẫn cho cả hai nhân vật chính. Nhưng cũng chính những mâu thuẫn này lại là hạt mầm được bà gieo cho một tình yêu đơm hoa kết trái vô cùng rực rỡ.
“Tôi có thể dễ dàng tha thứ cho sự kiêu hãnh của anh ấy, nếu anh ấy không làm nhục sự kiêu hãnh của tôi.”
Bởi những rào cản này, hai nhân vật chính đã phải cùng nhau vượt qua những thử thách để nhận ra điểm sai của mình trong những định kiến mà họ đã luôn khăng khăng giữ bên mình suốt bấy lâu.
“Có rất ít người thật sự biết yêu, và còn ít hơn những người mà tôi nghĩ là tốt. Càng thấy được thế giới nhiều, tôi càng bất mãn với nó, và mỗi ngày càng xác nhận niềm tin của tôi về sự mâu thuẫn trong nhân cách con người, và sự phụ thuộc nhỏ nhoi có thể đật trên những điều tốt đẹp hay ý nghĩa”.
Cả Elizabeth và Darcy dần dà thấu hiểu lẫn nhau và hơn hết là chấp nhận con người thật của nhau.
Dùng lòng kiêu hãnh của mình để chinh phục tình yêu
Sự thành công khi chuyển thể sang phim
Sự thành công của Kiêu hãnh và Định kiến không chỉ gói gọn trên từng con chữ mà còn oanh tạc trên khắp mặt trận phim ảnh. Điển hình nhất là bản điện ảnh sản xuất năm 2005 do Keira Knightley thủ vai Elizabeth Bennet và Matthew Macfayden thủ vai Fitzwilliam Darcy.
Kiêu hãnh và Định kiến gây ấn tượng bởi những bộ trang phục được thiết kế vô cùng chỉn chu, những góc quay dịu dàng và đáng nói nhất chính là khả năng diễn xuất thần sầu của cặp đôi diễn viên chính.
Bộ phim được dẫn dắt bởi người kể chuyện là nàng Elizabeth với giọng điệu tinh nghịch, hài hước, như thể chúng ta vừa được du hành ngược thời gian về thế kỷ trước nhưng dưới một lăng kính đặc biệt khác.
Mọi thứ vô cùng sinh động đã và đang hiện diện ra trước mắt. Những nàng tiểu thư xúng xính váy hoa với nụ cười kiều diễm trên môi và cả những chàng quý tộc lịch thiệp, lãnh đạm. Khung cảnh trong Kiêu hãnh và Định kiến vô cùng nên thơ, tạo nên sự thích thú cho người xem.
“Tôi tin rằng những cảm xúc đi ngược lại với sự đấu tranh của anh sẽ làm cho anh có thể vượt qua được điều đó.”
Cảnh đắt giá nhất trong cả phim Kiêu hãnh và Định kiến có lẽ là khi Elizabeth nhận ra Darcy chính là tình yêu của cuộc đời mình. Phân đoạn cuối, những tưởng nàng đã để mất chàng rồi, nhưng Darcy bỗng xuất hiện bất ngờ dưới ánh bình minh và đến trước mặt nàng.
Tình yêu đầy mật ngọt cũng đã được đơm hoa kết trái vô cùng hạnh phúc, hệt như nụ cười của nàng Elizabeth lúc kết phim.
Năm 2014, bộ phim Kiêu hãnh và Định kiến được trao giải Đạo diễn, biên kịch, nhà sản xuất Anh có tác phẩm đầu tay xuất sắc nhất do Viện hàn lâm Nghệ thuật Điện ảnh và Truyền hình Anh quốc. Giải vệ tinh cho Thiết kế trang phục xuất sắc nhất và hàng loạt đề cử danh giá khác.
Cùng ước mơ về một chuyện tình không thành
Những ai mến mộ tài năng của Jane Austen đều biết rằng trong suốt cuộc đời, bà vẫn chưa kết hôn. Và hầu hết những cuốn tiểu thuyết của bà như Kiêu hãnh và Định kiến hay Lý trí và Tình cảm đều mang trên mình dáng dấp của một người đàn ông tài hoa, phong nhã có cái tên Tom Lefroy.
Dù phần đa những tác phẩm Jane Austen viết đều được lấy cảm hứng từ chính chuyện tình sóng gió của bà và Tom Lefroy. Rất nhiều tiểu thuyết của Jane đều có cho riêng nó kết thúc có hậu mà Kiêu hãnh và Định kiến là một ví dụ điển hình.
Song, điểm khác biệt lớn nhất giữa đời và truyện đó chính là, giữa bà và người tình đều không có một cái kết hạnh phúc.
Jane Austen gặp mối tình đầu của mình vào năm bà vừa tròn hai mươi, khi đó, Tom Lefroy vẫn còn là một chàng sinh viên khoa luật đến Hampshire để thăm người họ hàng. Chính cơ duyên này đã mang Jane và Tom lại với nhau. Họ đã cùng sánh bước bên nhau vài tuần với một tình yêu vô cùng lãng mạn, đẹp đẽ.
Sự lãng mạn này hệt như những gì Jane Austen viết về chuyện tình trong cuốn tiểu thuyết Kiêu hãnh và Định kiến của bà. Tom Lefroy là một người đàn ông chuẩn mực, ít nói nhưng rất tốt bụng. Điều này đã làm bà đắm chìm trong sự ngọt ngào của anh chàng sinh viên luật này.
Nhưng chính tiền tài đã mang hai con người xa cách nhau. Nếu như Jane là con gái của một gia đình trung lưu, trong khi Tom lại sinh ra trong một gia đình không mấy khá giả gồm 11 anh chị em. Tom hiểu gánh nặng mà mình sẽ phải mang sau khi chàng lấy vợ.
Và mẹ chàng cũng không thể nào đảm bảo được hạnh phúc cho con trai khi bên đàng gái không thể cho bà một khoản hồi môn đáng kể. Vì thế, sau này Tom đã cưới một nàng tiểu thư khác, giàu có hơn.
Còn Jane Austen thì vẫn cô đơn lẻ bóng cho đến khi lìa đời. Mãi cho đến khi về già, chàng trai Tom Lefroy ngày nào mới thừa nhận, tình yêu lớn nhất của đời chàng chính là Jane.
Sau cuộc tình đầy biến cố bị ngăn cách bởi vật chất, Jane Austen vẫn đơn độc sống một cuộc đời không có người bà yêu. Tuy vậy, những con chữ của bà vẫn cô đọng thật nhiều xúc cảm về tình yêu đôi lứa. Mà thể hiện rõ nhất là thông qua các tác phẩm Jane đã viết.
Từ đó đến nay, danh tiếng của bà vẫn còn vang danh trên khắp thế giới, một phần đều nhờ vào đứa con cưng Kiêu hãnh và Định kiến. Jane Austen luôn là nhà văn nữ Anh quốc được mến mộ bậc nhất, bởi những cống hiến lúc sinh thời mà bà đã tạo nên.
Hãy cùng đắm chìm trong những câu văn hết sức mộc mạc, đầy chất thơ ca nhưng cũng vô cùng hài hước của Kiêu hãnh và Định kiến.
Và rồi nêu bật nên giá trị tinh thần của từng tuyến nhân vật qua từng tác phẩm khác nhau.
Đông Nghi
