Tục ngữ, ca dao luôn mang đến những bài học làm người đắt giá từ cha ông truyền lại. Trong đó, bài học vế sự cố gắng, không bao giờ bỏ cuộc được thể hiện trong câu “Cái khó ló cái khôn“. Bài viết này, cùng tìm hiểu ý nghĩa, bài học câu tục ngữ chi tiết nhất.
Giải nghĩa “Cái khó ló cái khôn”
Câu tục ngữ “Cái khó ló cái khôn” có ý nghĩa gì? Trước tiên, chúng ta cần hiểu được nội dung của câu nói đó.
“Cái khó” chỉ những khó khăn, gian khổ, vướng mắc mà chúng ta có thể gặp trong đời. Đây là những “chướng ngại vật” ngáng đường mà bất kể ở đâu ta cũng có thể gặp phải. Chúng có thể khiến cho chúng ta chán nản, lung lay tinh thần, thậm chí là ỏ cuộc. Điều này sẽ khiến cho kế hoạch, dự đinh bao đầu bị trì hoãn hay hủy bỏ vì không thể thực hiện.
“Cái khôn” chỉ những sáng kiến, ý tưởng có được một cách bất ngờ. Những ý tưởng này giúp chúng ta giải quyết những “cái khó” ở trên một cách hoàn hảo, trọn vẹn nhất.
“Ló” là một động từ miêu tả việc lộ ra một phần nhỏ, không rõ ràng nhưng đủ để nhìn thấy, nhận thấy. Ở câu tục ngữ này, “ló” được dùng chỉ việc lóe lên ý tưởng một cách bất ngờ, manh nha. “Ló cái khôn” ý nói phát hiện ra những ý tưởng hay ho để giải quyết một vấn đề nào đó. Động từ này tạo nên sự độc đáo cho cả câu tục ngữ.
Ý nghĩa câu tục ngữ “Cái khó ló cái khôn”
“Cái khó ló cái khôn” mang ý nghĩa rất thiết thực với cuộc sống. Những khó khăn từ hoàn cảnh bên ngoài có thể cản trở, áp lực lên những kế hoạch và dự định của chúng ta. Tuy nhiên, vào những lúc như vậy thì “cái khôn” sẽ giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, trở ngại đó. Đây chính là thời điểm tốt nhất để chúng ta thể hiện bản lĩnh, ý chí, sự thông minh và khéo léo của mình.
Cuộc sống luôn đầy những thử thách khác nhau. Không phải lúc nào cuộc đời của bạn cũng suôn sẻ, “trải đầy hoa hồng”. Nhưng đối mặt với những khó khăn ấy như thế nào thì mỗi người có một cách làm riêng biệt. Có những người sẽ bỏ cuộc ngay khi gặp phải thách thức. Nhưng có những người sẽ vận dụng cả kinh nghiệm, kiến thức và khả năng của mình để giải quyết vấn đề. Và đó là “cái khôn” của họ.
“Cái khôn” vừa là bản lĩnh, vừa là trình độ, vừa là thái độ của con người trước khó khăn, vất vả. Một bản lĩnh vững chắc, một trình độ tốt, một thái độ lạc quan, tin tưởng vào bản thân sẽ giúp chúng ta tìm được hướng giải quyết dù khó đến đâu. Càng tự tin, lạc quan trước khó khăn thì việc “ló” ra cái khôn, hướng giải quyết càng nhanh chóng hơn.
“Cái khó ló cái khôn” còn là sự lạc quan, bền bỉ, không bỏ cuộc. Chính sự lạc quan, không chịu khuất phục là thứ giúp chúng ta kiên trì để vượt qua mọi chông gai. Nếu không có tinh thần lạc quan, bạn sẽ dễ dàng bị đánh gục trước vất vả trước khi vượt qua được nó. Ngược lại, chỉ cần giữ được tinh thần tốt, tâm trí sẽ thoải mái để “ló cái khôn” hơn.
Bài học về sự cố gắng, lạc quan vượt qua khó khăn
Từ nội dung và ý nghĩa trên đây, câu tục ngữ “Cái khó ló cái khôn” mang đến nhiều bài học về sự cố gắng và tình thần lạc quan.
- Luôn lạc quan trước mọi khó khăn. Hãy luôn giữ thái độ lạc quan trước mọi khó khăn gặp phải và vượt qua nó. Bởi lẽ, cuộc sống không phải lúc nào cũng như ý và những “chông gai” sẽ đến đầy bất ngờ. Nếu không giữ được bản lĩnh và tinh thần lạc quan thì ta rất dễ gục ngã và bỏ cuộc. Vì thế, việc giữ cho mình sự bình tĩnh, lạc quan để vượt khó khăn là vô cùng quan trọng.
- Không ngừng nỗ lực, cố gắng. Đứng trước một thử thách, đừng bao giờ nghĩ đến chuyện từ bỏ. Hãy luôn tin tưởng vào bản thân để tìm ra hướng giải quyết cho vấn đề đó. Bởi lẽ, khả năng của con người là vô hạn. Chính những khó khăn mà ta gặp phải là chất xúc tác để khả năng của con người được bộc lộ. Chỉ cần cố gắng và bền bỉ, chắc chắn sẽ tìm được ra hướng đi mới dù khó khăn đến đâu.
- Bình tĩnh, can đảm đối mặt với mọi thách thức. Khi xảy ra chuyện chắc chắn không ít lần chúng ta nản lòng, lo lắng và sợ hãi. Những đừng để điều đó “nuốt” chúng ta vào và cam chịu thất bại. Hãy tin rằng, “cái khó ló cái khôn”, nên việc đầu tiên cần làm là giữ vững sự bình tĩnh trước mọi chuyện. Sau đó, can đảm đối mặt, đương đầu với thách thức để mở ra một cánh cửa mới cho bản thân.
Mâu thuẫn “Cái khó ló cái khôn” và “Cái khó bó cái khôn”
Một “dị bản” khác của câu tục ngữ là “cái khó bó cái khôn”. Ở đây động từ “ló” được thay bằng “bó” tạo nên một câu tục ngữ có nghĩa hoàn toàn trái ngược. “Bó” là cảm giác bị thu hẹp, giới hạn, trói chặt trong một không gian nhỏ bé. Nó tạo nên sự bí bách, khó chịu, khó có thể thay đổi.
Nếu như ở câu “cái khó ló cái khôn” là mang đến sự lạc quan, sự cố gắng thì ở đây là hoàn toàn là cảm giác bị trói buộc, không thể tìm ra cách giải quyết. Hiểu một cách rộng hơn, chính sự khó khăn trong hoàn cảnh sống là điều ngăn cản sự thay đổi, phát triển của con người. Nó làm cho bản thân con người luôn tù túng, không có kỳ vọng, mong cầu được phát triển và thay đổi tốt hơn.
Sự kìm hãm của môi trường, hoàn cảnh là điều mà nhiều người gặp phải. Nhưng không thể hiểu rằng, “cái khó bó cái khôn” mang ý nghĩa tiêu cực, bỏ cuộc. Trái lại, hãy lấy đó làm động lực để rèn tính kiên trì, nhẫn nại để tìm cho mình một lối đi mới, tốt đẹp hơn.
Kết luận
“Cái khó ló cái khôn” đã được giải thích đầy đủ ý nghĩa, bài học ở bài viết này. Hi vọng rằng, những kiến thức, bài học mà nó mang lại sẽ trở thành kinh nghiệm hữu ích cho mỗi người đọc. Qua đây, chúng ta cũng hiểu được giá trị của sự cố gắng, của tinh thần lạc quan khi bản thân gặp phải bất kỳ khó khăn nào. Hãy nhớ rằng, chỉ cần chúng ta có mục tiêu, có nỗ lực, bất kể gặp phải điều gì cũng có thể vượt qua.