Cuộc sống có rất nhiều lựa chọn và việc cách đối xử với nhau “Cạn tàu ráo máng” là điều mà ai cũng chê trách. Vì sao cha ông ta ngày xưa lại thường xuyên sử dụng câu nói này và khuyên con cháu không được sống như vậy? Hãy cùng chúng tôi phân tích ẩn ý đằng sau câu thành ngữ này ngay.
Nói “Cạn tàu ráo máng” có ý nghĩa gì?
Không phải ngẫu nhiên mà người xưa lại dùng câu “Cạn tàu ráo máng” để chỉ những kẻ có lối sống bội bạc, vô ơn không có tình nghĩa. Sở dĩ việc dùng hình ảnh tàu, máng đều có ý ẩn chứa sâu xa của cha ông ta xưa kia. Hãy cùng tìm hiểu vì sao người xưa lại dùng từ như vậy?
Giải thích nghĩa đen
Không khó để nhận ra hình ảnh “tàu” và “máng” ở câu thành ngữ này là hình ảnh vô cùng quen thuộc thời xưa.
“Tàu” là vật dụng dùng để cho ngựa, voi ăn khi nhốt trong chuồng. Tàu ở đây không phải tàu thuyền như nhiều người vẫn thường nghĩ. “Máng” cũng là đồ dùng đựng thức ăn cho lợn, gà với kích thước nhỏ hơn tàu. Cả tàu và máng đều được làm bằng các mảnh gỗ ghép lại và có nhiệm vụ tương tự nhau.
“Cạn” và “ráo” là hai từ dùng để miêu tả tình trạng thức ăn có trong tàu và máng. Nó có ý chỉ con vật đã ăn hết thức ăn được cho. Thoạt đầu, nếu nói “cạn tàu ráo máng” thì có thể hiểu đây là ý chỉ vật nuôi đã sử dụng hết phần thức ăn (cỏ, rơm, rau, cám” được con người cho mà chưa đủ no. Chúng là những con vật có ích cho con người mà đang phải chịu cảnh đói khát, không được chăm sóc chu đáo, cẩn thận. Người nuôi như vậy rất đáng bị chê trách.
Giải thích nghĩa bóng
Từ việc sử dụng hình ảnh “Cạn tàu ráo máng” người xưa đã ẩn ý để chê trách một vài lối sống không được trân trọng trong cuộc sống con người. Đó là những người sống ích kỷ, thiếu tình thương, đối xử bội bạc, vô ơn với những người xung quanh mình. Lối sống không có tình nghĩa này làm cho con người phải chịu cảnh uất ức, không còn chút nào gọi là tình nghĩa.
Người sống “Cạn tàu ráo máng” thường đối xử tệ bạc với người quanh mình. Họ bỏ đi hai chữ “tình thương” mà chỉ còn thấy sự bạc bẽo trong cả hành động lẫn lời nói.
Ý nghĩa ẩn chứa của “Cạn tàu ráo máng”
Sử dụng thành công biện pháp tu từ ẩn dụ, câu thành ngữ “Cạn tàu ráo máng” đã lên tiếng phê phán mạnh mẽ những con người sống thiếu cảm xúc, bạc tình bạc nghĩa ngay cả với những người xung quanh mình. Từ đó, đây cũng là lời nhắc nhở mỗi người hãy sống với lòng biết ơn, tình yêu thương, chia sẻ đùm bọc lẫn nhau. Chỉ có tình yêu thương, sự biết ơn như vậy mới có thể sống trọn vẹn và có ý nghĩa.
Có thể thấy rằng, cha ông đã có những câu nói, lời dạy bảo rất đúng đắn với cuộc sống. Đó là kim chỉ nam để các thế hệ sau này có cách cư xử đúng đắn, chuẩn mực với những người xung quanh.
Bài học đối nhân xử thế được dạy sau câu “Cạn tàu ráo máng”
Từ ý nghĩa của câu thành ngữ trên, chúng ta có thể rút ra cho bản thân mình nhiều bài học thiết thực và ý nghĩa trong cuộc sống.
- Hãy sống với lòng biết ơn
Đây chính là điều đầu tiên mà mỗi người cần được dạy và ghi nhớ. Sống có lòng biết ơn đối với người đã sinh ra và dạy dỗ mình trưởng thành. Sống biết ơn những người đã luôn giúp đỡ mình khi gặp khó khăn. Sống biết ơn những hi sinh mà cha ông xưa đã làm để có được cuộc sống tươi đẹp như hôm nay. Lòng biết ơn là thứ nuôi dưỡng con người về mặt tinh thần mà bao đời nay luôn được nhắc nhở. Và đó cũng chính là truyền thống ngàn đời nay của dân tộc ra.
- Sống tình nghĩa, giúp người, giúp đời
Từ câu thành ngữ “Cạn tàu ráo máng” ta càng thấy được việc sống tình nghĩa là vô cùng quan trọng. Các mối quan hệ tốt đẹp trong đời không thể được suy trì nếu như chúng ta đối xử tệ với nó. Việc sồn có tình nghĩa sẽ giúp gắn kết người với người. Khi gặp khó khăn chúng ta cũng nhờ đó mà nhận được nhiều sự giúp đỡ hơn.
- Phê phán, loại bỏ lối sống vô ơn, cạn tình cạn nghĩa
Đây là một lối sống không đẹp để chúng ta nôi theo. Câu thành ngữ trên cũng là lời nhắc nhở để lên tiếng phê phán và bác bỏ những kẻ sống không có tình nghĩa, không biết ơn những người đã giúp đỡ và bảo vệ mình. Đó là một lối sống ích kỷ và không có ích cho đời.
Kết luận
Như vậy, thành ngữ “Cạn tàu ráo máng” là lối sống tệ bạc mà không một ai nên làm theo. Hãy sống biết yêu thương, biết trọng tình trọng nghĩa, thấu tình đạt láy để cuộc sống tốt đẹp hơn. Và đây cũng là bài học cần được lưu truyền cho các thế hệ đi sau nhiều hơn.