“Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” ẩn chứa lời dạy gì? Vì sao chúng ta phải tránh gặp những con người lươn lẹo như vậy? Cùng phân tích ý nghĩa câu tục ngữ và những bài học rút ra qua bài viết này.
Giải nghĩa tục ngữ “Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo”
“Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” là câu tục ngữ nằm trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam rất quen thuộc, Nó là lời khuyên điển hình về cách giao tiếp hằng ngày. Hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa ẩn sau câu tục ngữ này thông qua phân tích từng vế câu.
Hiểu đúng “Lưỡi không xương” và “Đường lắt léo”
“Lưỡi không xương” và “đường lắt léo” liên quan gì đến nhau?
Lưỡi là bộ phận nằm trong miệng, không có xương. Điều này giúp cho nó linh hoạt trong việc ăn nói, thực hiện nhiệm vụ nghiền nát thức ăn. Nói “lưỡi không xương” nếu về mặt tích cực ý chỉ việc linh hoạt thay đổi. Tuy nhiên, về mặt tiêu cực, đó là biểu hiện của sự thiếu thống nhất, dễ thay đổi, không chắc chắn.
Đường vón dĩ để đi. “Đường lắt léo” ở đây chỉ sự vòng vo, khó di chuyển. “Lắt léo” khiến cho người ta không biết phải chọn hướng nào, đi ra sao cho đúng hướng. Trong câu tục ngữ này, “đường lắt léo” chính là chỉ lời nói ra của con người. “Lắt léo” nên tạo cho người nghe việc khó hiểu ý, khó đoán nghĩa câu chuyện được nghe. Từ đó, không thể hiểu được nội dung chính xác mà người kia muốn truyền tải.
Giải thích ý nghĩa bên trong câu tục ngữ là gì?
Câu tục ngữ “lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” dùng biện pháp tu từ ẩn dụ quen thuộc của văn học Việt Nam. Nội dung của nó chỉ là sự phê phán những người ăn nói lật lọng, thiếu sự trung thực, điêu toa dẻo miệng. Những người này có xu hướng lúc thế này, khi thế khác. Người “lưỡi không xương” chỉ dùng để thỏa mãn mục đích nịnh hót, giấu giếm, chê bai của mình ở thời điểm đó.
Những người như câu tục ngữ nhắc đến thì chuyện gì cũng có thể nói ra. Lời nói ra không thể hiểu hết được hàm ý mà người đó ám chỉ đến người nghe. Vì thế, những lời từ miệng “lưỡi không xương” không có độ tin cậy. Họ khen ngợi hôm nay nhưng ngày mai có thể đổi trắng thay đen, biến có thành không. Sẽ chẳng có bất kỳ điều gì chắc chắn cho những kẻ có lời nói như vậy.
Tác hại của việc ăn nói quanh co, “lắt léo”
Có câu “lời nói gió bay” nhưng ăn nói lắt léo, lươn lẹo, quanh co thì lại gây ra nhiều hệ lụy không ngờ trong cuộc sống hằng ngày. Nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các mối quan hệ gia đình, bạn bè và công việc.
- Mất lòng tin của người khác: Những người “lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” sẽ không bao giờ có được lòng tin của người khác. Vì đơn giản, lời của họ không có độ tin cậy. Nay nói này, mai kể khác khiến cho người tiếp xúc mất lòng tin, không biết thật giả ra sao. Nó đúng là kiểu “Một lần bất tín, vạn lần bất tin”.
- Tạo nên các mối quan hệ độc hại: Người không có uy tín trong lời nói thì khó có thể đạt được những mối quan hệ chất lượng. Những mối quan hệ xung quanh cũng vì thế mà trở nên “độc hại” hơn vì không có sự tin tưởng lẫn nhau.
Dẫn chứng về những kẻ “lưỡi không xương” cần tránh
Trong cuộc sống, có rất nhiều kiểu người “lưỡi không xương” mà chúng ta có thể gặp. Họ thường có biểu hiện như thế nào mà chúng ta nên tránh né để tránh vác mệt vào thân? Dưới đây là dẫn chứng về người “lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” trong đường thường:
- Người luôn dùng vật chất để nhờ cậy, thao túng tâm lý khi giao tiếp, nhờ cậy. Những người này khi có chuyện, để người khác tin và giúp đỡ mình thường mang vật chất ra để “lót đường”. Vì thế, gặp kiểu người này càn tránh nhận “quà” khi chưa biết người ta muốn nhờ cậy mình điều gì.
- Luôn dùng lời nói để áp đặt suy nghĩ người khác. Họ sẽ luôn có những “lý do” để thể hiện rằng bản thân luôn đúng. Sau đó, họ dùng lời nói để người khác luôn phải tin cậy và cho rằng họ đúng nhất. Hãy có chính kiến của mình khi tiếp chuyện đối tượng này.
- Không bao giờ nhận lỗi về bản thân. Họ sẽ cho rằng, thất bại là do người khác do ngoại cảnh. Kẻ “lưỡi không xương” luôn dùng lời nói để đổ tội, không chịu chấp nhận hành vi sai lầm của mình. Đây là những người cần rõ ràng, rành mạch khi làm việc chung.
- Nói năng “nước đôi”. Đó là kẻ “gió chiều này xoay chiều ấy”, lúc nào cũng nói chuyện nước đôi sợ mất lòng mọi người. Họ dùng lời nói nước đôi để cho ta tự suy diễn, từ đó trốn trách được trách nhiệm khi xảy ra vấn đề từ đó. Vì vậy, phải thực sự cảnh giá.
- Luôn dựa dẫm vào người xung quanh. Không biết tự phấn đấu, làm gì cũng “dẻo miệng” nhờ giúp đỡ. Những người như vậy luôn kiếm đủ lý do để được hỗ trợ. Tuy nhiên, khi được như ý, bạn sẽ bị trở mặt ngay lập tức.
Liên hệ thành ngữ, tục ngữ về lời nói
Lời ăn tiếng nói luôn cần được thận trọng và chỉn chu. Nó không chỉ thể hiển được năng lực, tính cách của mỗi người mà còn là cơ sở đánh giá nhân cách. Vì thế, xưa giờ, cha ông ta luôn dành nhiều câu ca dạy bảo cách nói chuyện ra sao. Dưới đây là một vài câu ca dao, tục ngữ về cách sử dụng ngôn từ:
- Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
- Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói.
- Nói lời phải giữ lấy lời/ Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.
- Sảy chân gượng lại còn vừa/ Sản miệng, biết nói làm sao bây giờ.
- Ăn lắm thì hết miếng ngon/ Nói lắm thì hết lời khôn hóa rồ.
- Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/ Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.
- Khôn khéo lấy miệng mà sai/ Vụng dại lấy vai mà đỡ.
- Biết nhiều nói ít
- Lời hay lễ phải
- Cái miệng hại cái thân
Cỏn rất nhiều câu ca dao về giao tiếp, ứng xử sao cho đúng, cho hợp tình hợp lẽ mà cha ông đã truyền dạy. Đây đều là những bài học đắt giá mà mỗi người cần rèn luyện để ngày một tốt hơn.
Kết luận
“Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” là một bài học quý giá mà mỗi người cần ghi nhớ. Đây sẽ vừa là lời phê phán thói hưu tật xấu của con người, vừa là lời nhắc nhở mỗi chúng ta. Thực hiện lời chỉ bảo mỗi ngày để cuộc sống trở nên dung hòa, xây dựng các mối quan hệ ngày một tốt đẹp hơn.