Một con mèo ú tập bay cho chim, điều tưởng chừng như khó tin đến vậy lại xuất hiện trong cuốn sách Chuyện con mèo dạy hải âu bay dành cho trẻ em của nhà văn nổi tiếng Luis Sepulveda. Bắt đầu từ lời hứa miễn cưỡng của chú mèo sống ở bến cảng nước Đức cùng chuyến hành trình gian nan để chú tạo nên một kỳ tích.
Trong suốt hơn một trăm trang sách ngắn ngủi, Chuyện con mèo dạy hải âu bay là một cuốn sách súc tích, ngắn về mặt nội dung nhưng trải dài về mặt suy nghĩ cho độc giả ở mọi lứa tuổi.
Chuyện con mèo dạy hải âu bay hay lời hứa danh dự của loài mèo
Chuyện con mèo dạy hải âu bay kể về lần đầu tiên làm mẹ dở khóc dở cười của chú mèo đực tên Zorba. Cuốn sách lấy bối cảnh tại bến cảng Hamburg nước Đức và mở đầu bằng một con chim hải âu bị mắc kẹt trên biển.
Kengah là tên của cô chim hải âu xấu số đó. Trong chuyến di cư cùng đàn của mình, cô đã bay ngang qua nơi mà Zorba cùng cậu chủ nhỏ của mình sinh sống. Do mải mê bắt cá trích, Kengah không ngờ có một cơn sóng lớn đang ập tới.
“Chỉ những kẻ thực sự dám thì mới có thể bay.”
Cơn sóng hung bạo ấy dội thẳng vào người Kengah tội nghiệp, nhưng bi kịch vẫn chưa dừng lại ở đó. Bởi vì đó không phải là cơn sóng biển bình thường, nó mang theo những lớp váng dầu đen kịt mà đối với những chú chim, đó chẳng khác gì ác mộng.
Khoảnh khắc đó, Kengah bỗng dưng bị bủa vây bởi nỗi sợ, nỗi sợ về cái chết. Cô chim hải tội nghiệp với đôi cánh bất động nặng trĩu vì dầu và thay vì nằm chờ chết, Kengah vẫn nỗ lực đập cánh để bay đi cầu cứu.
Song, Kengah không đủ khỏe để bay với tình trạng hiện tại, bởi mỗi lần đập cánh là cô hải âu ấy lại mất sức. Nên cô đành chọn hạ cánh ở ban công nhà con mèo mun béo ú Zorba. Trong những giây phút cuối đời của mình, Kengah đã hạ sinh một quả trứng và mong muốn Zorba có thể thay cô nuôi nấng nó lớn lên.
“Tôi không còn thời gian nữa rồi. Hãy hứa với tôi anh sẽ không ăn quả trứng! Hứa với tôi anh sẽ chăm lo cho quả trứng đến khi con chim non ra đời. Và hãy ứa với tôi anh sẽ dạy nó bay…”
Rồi nghịch lý của Chuyện con mèo dạy hải âu bay chính thức bắt đầu.
Zorba gọi quả trứng vô danh ấy là Lucky rồi ngày đêm ấp cho nó nở. Khi chú hải âu nhỏ mở mắt nhìn ra thế giới bên ngoài, điều đầu tiên mà Lucky thấy chính là con mèo ụt ịt Zorba và gọi mèo đực bằng má.
“…một cái đầu trắng, bé xíu, ướt nhẹp thò ra khỏi vỏ trứng.
“Má!” com chim non chiếp chiếp gọi.
Zorba không biết phải phản ứng ra sao. Nó biết là lông mình đen óng như than, nhưng dường như nỗi xúc động và xấu hổ đã khiến nó ngượng hồng lựng cả mình.”
Một tiếng gọi làm mèo ta phải xấu hổ với đồng bọn nhưng cũng chính tiếng gọi ấy giúp Zorba nhận ra được tình thương giữa mình và một giống loài khác.
Bản tính của loài mèo là cuộn mình dưới nắng, ăn uống thỏa thuê rồi tìm một góc nhỏ mà ngủ ngày. Ấy vậy mà chỉ vì một lời hứa trong lúc lâm chung của chim hải âu mẹ, Zorba lại phải tất bật lo đủ mọi thứ từ miếng ăn đến giấc ngủ cho Lucky.
“Thật là nực cười! Bọn khố rách áo ôm làm cái trò gì mà thuyết phục được mày tin rằng mày là một trong số chúng thế?
Mày ngó lại mày tí coi: Mày có hai chân, và mèo thì có bốn chân. Mày có lông vũ, còn chúng có lông mao. Còn đuôi mày? Ơ? Đuôi mày đâu ấy nhĩ?
Mày cũng dở hơi chả kém gì con mèo kia, bỏ cả đời cắm đầu vào mấy cuốn sách rồi rên lên, ‘Khủng khiếp’, ‘Khủng khiếp!’ Đồ chim đần độn. Và mày có biết tại sao lũ đó lại tỏ ra tử tế với mày như thế không? Chúng nó đang đợi mày béo nẫn ra, rồi làm thịt mày thành bữa ăn ra trò. Chúng sẽ chén tuốt cả lông lẫn xương của mày!”
Đối với Zorba, viêc làm má cũng như một trò cười mà thôi. Nhưng chú đâu ngờ, điều tưởng như đùa ấy lại làm cho Zorba phải thay đổi dần, chỉ là chú không hề biết.
Thế giới của Zorba trong Chuyện con mèo dạy hải âu bay cũng không kém phần nguy hiểm và xảo trá như thế giới loài người. Đích thân Zorba đã bao lần phải lo lắng cho sự an toàn của Lucky nhỏ bé.
Đột nhiên, Zorba nhảy vồ tới con chuột đầu đảng. Nó đáp xuống ngay trên lưng, đè đầu con chuột xuống đất bằng bộ vuốt của mình.
“Mày sắp sửa mất toi đôi mắt rồi đấy. Có thể đám lâu la sẽ biến tao thành mèo xay, nhưng mày cũng mù tiệt luôn. Nào, bây giờ thì mày sẽ để cho con hải âu non được yên chứ?”
Chú mèo Zorba sẵn sàng trả giá cho việc bảo vệ chú hải âu Lucky, điều này làm chú giữ được danh dự của loài mèo mà độc giả còn nhận ra rằng, tận sâu trái tim của Zorba, Lucky đã trở thành một phần gia đình quan trọng không thể thiếu.
Lucky lớn lên trong vòng tay bảo bọc của người mẹ Zorba cùng đồng bọn của bà. Rồi đến một ngày, Lucky nhỏ bé năm nào đã nuôi nấng một khát vọng là được bay như bản tính vốn dĩ của loài chim.
Với tư cách của một người má, Zorba đã đánh hơi được điều mà chú chim Lucky muốn, và Zorba cũng biết, đã đến lúc hoàn thành ba lời nguyện vọng mà chú mèo đã hứa với Kengah.
Lần đầu tiên, Zorba phá vỡ nguyên tắc cấm kỵ của loài mèo là nhờ đến sự giúp đỡ của con người để con mình đạt được ước mơ mà nó hằng mong muốn. Người mà Zorba tin tưởng gửi gắm niềm hy vọng của Lucky chính là nàng thi sĩ chủ của một nàng mèo ở bến cảng.
“Con sẽ bay. Cả bầu trời kia thuộc về con.”
Ngày Lucky tập bay cũng là một ngày mưa như trút nước. Và rồi chú chim nhỏ ngày nào giờ đây đã có thể sải cánh bay thật cao lên bầu trời. Zorba đã thì thầm với Lucky những điều ngắn ngủi trước khi chia tay nhau, rằng chú biết thế giới mà Lucky thuộc về là nơi bầu trời và chia xa chỉ là vấn đề của thời gian mà thôi.
“Chúng ta đã bảo vệ con từ khoảnh khắc con mổ vỡ lớp vỏ trứng ra đời. Chúng ta đã dành cho con sự chăm sóc mà không hề nghĩ tới việc biến con thành một con mèo. Chúng ta yêu con như yêu một con hải âu.
Thật dễ dàng để chấp nhận và yêu thương một kẻ nào đó giống mình, nhưng để yêu thương ai đó khác mình thực sự rất khó khăn. Con là chim hải âu và con phải sống cuộc đời của hải âu. Con phải bay.”
Rồi Lucky bay đi. Chỉ còn lại Zorba ngẩn ngơ nhìn lên bầu trời cao rộng, không chỉ riêng Lucky, nó cũng sẽ trở về với nhịp sống như cũ. Mọi thứ sẽ trở về với quỹ đạo vốn có của nó, duy chỉ riêng con mèo mun béo ú ấy là còn trống trải một sự trống vắng trong tim đến kỳ lạ mà thôi.
Chuyện con mèo dạy hải âu bay đã kết thúc nhẹ tênh như thế.
Và tình yêu cảm hóa mọi định kiến
Xuyên suốt cuốn sách Chuyện con mèo dạy hải âu bay, ta đã chứng kiến được sự thay đổi rõ rệt của chú mèo Zorba. Từ xem việc chăm Lucky chỉ là trách nhiệm của lời hứa rồi trở thành sự yêu mến của chú dành cho con hải âu nhỏ.
Ẩn sâu trong lòng của Zorba ấy là một trái tim yêu thương vô bờ bến. Sẵn sàng lăn xả chở che cho con mình khỏi bọn mèo hoang hay lũ chuột làng. Một tình thương nhân hậu, ấm áp vượt lên trên cả khác biệt giống loài, điều này đã kéo Lucky xích lại gần Zorba nhiều hơn.
“Khẩn cấp! Lúc nào mà chả có gã nào đó với ba cái chiện cấp tốc vào giờ chót. Để tôi coi có làm được gì không, nhưng chỉ là vì nó rứt khẩn cấp đấy nhá.”
Chuyện con mèo dạy hải âu bay đã nhắc nhở ta một điều rằng, khi yêu, ta nên chấp nhận sự khác nhau, chấp nhận những ưu khuyết điểm mà không muốn khiến họ trở thành một bản sao của mình. Bằng tất cả chân thành, ta có thể biến mọi định kiến trở thành một sợi dây kéo ta lại gần nhau hơn.
Chuyện con mèo dạy hải âu bay còn nhắc nhở chúng ta phải có trách nhiệm với mọi điều mà ta đã hứa. Giống như Zorba, chú hoàn toàn có thể bỏ quách quả trứng đi cho đỡ nhọc mình nhưng chú đã không làm vậy. Thậm chí, Zorba còn phải vượt qua mọi hiểm nguy chỉ để lời hứa ấy luôn được trọn vẹn.
Kể cả có phá vỡ nguyên tắc của loài mèo đi chăng nữa.
“…dõi theo con hải âu cho tới lúc nó không biết những giọt mưa hay nước mắt đã phủ mờ đôi mắt màu vàng của con mèo mun to đùng, mập ú… một con mèo tử tế, cao quý, một con mèo của bến cảng.”
Chuyện con mèo dạy hải âu bay là một cuốn sách hấp dẫn từ lúc bắt đầu cho đến kết thúc. Mạch truyện giản đơn, dễ hiểu và đáng yêu. Rất phù hợp với mọi độ tuổi, những tình huống gây cười cho trẻ em hay những bài học thấm thía cho người lớn.
Chuyện con mèo dạy hải âu bay đã chứng minh một điều vô cùng ngộ nghĩnh, rằng tình yêu sẽ chiến thắng mọi nghịch lý, dù cho chúng có bất khả thi đến thế nào đi chăng nữa.
Đông Nghi
