Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ là một trong những cuốn sách bán chạy hàng đầu của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, tác phẩm xoay quanh câu chuyện về chú mèo Gấu với vô vàn tình huống éo le, qua đó tác giả gửi gắm tới người đọc thông điệp sâu sắc về tình bạn và tình yêu.

Đôi nét về Nguyễn Nhật Ánh và Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại Quảng Nam, ông nổi tiếng với các tác phẩm viết về đề tài tuổi mới lớn, với hơn một trăm đầu sách khác nhau.

Tác giả đã có khoảng thời gian tham gia vào công tác giảng dạy khi hoạt động tại đội Thanh niên xung phong và có cơ hội tiếp xúc với nhiều lứa học sinh, từ đó Nguyễn Nhật Ánh đã vận dụng sự am hiểu tâm lý trẻ nhỏ ở độ tuổi mới lớn vào những trang văn của mình. 

“Tôi luôn yêu và nhớ tiếc tuổi thơ của mình. Tuổi thơ của tôi không chỉ có bầu trời và dòng sông, cánh chuồn chuồn đậu rung rinh trên nhành ớt hay ngẩn ngơ bay bên hàng giậu đổ, mà còn có những bạn bè đã xa và những người thân đã khuất.”

 – Nguyễn Nhật Ánh

Bài thơ đầu tiên của tác giả được đăng lên báo khi ông chỉ mới mười ba tuổi, đây là sự kiện đánh dấu sự bén duyên của Nguyễn Nhật Ánh với con đường văn chương và ông có tập thơ đầu tay mang tên Thành phố tháng tư, ra mắt vào năm 1984.

Tên tuổi của Nguyễn Nhật Ánh gắn liền với các cuốn sách như Mắt biếc, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh và ông cũng sở hữu nhiều tác phẩm được chuyển thể thành phim, tạo được tiếng vang lớn trong cả giới điện ảnh và văn học.

Chân dung nhà văn Nguyễn Nhật Ánh
Chân dung nhà văn Nguyễn Nhật Ánh

Nhắc đến văn chương của Nguyễn Nhật Ánh, bạn đọc thường nghĩ tới một thế giới tuổi thơ đầy kỳ diệu, tại đó không chỉ có tâm tư, tình cảm của con người mà còn chứa cả những câu chuyện trong thế giới động vật và Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ là cuốn sách như thế.

Tác phẩm kể về những tình huống trớ trêu xoay quanh cuộc sống của mèo Gấu tại ngôi nhà mà chú thường gọi là lâu đài, tại đó nảy sinh một tình bạn kỳ lạ giữa mèo và chuột, song hành với nó còn có những cung bậc cảm xúc diệu kỳ trong tình yêu.

Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ hợp lý hóa những điều phi lý

Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ bắt đầu với hình ảnh mèo Gấu nằm thư thái ở ban công, tận hưởng những tia nắng mai cùng làn gió dịu nhé, chú trông chẳng có chút gì muốn đi bắt chuột cả. Mèo Gấu mang một tâm hồn bay bổng, thích làm thơ và chú tự gọi mình là một thi sĩ.

Trong cung điện nơi mèo Gấu sống có đàn chuột đang bị cai trị bởi con chuột cống to lớn, đó là một gã hách dịch và luôn bắt mọi người phải phục tùng mình, không chỉ thế nó thích được gọi là Giáo Sư, đồng thời gia sức tuyên truyền phải căm thù loài mèo, coi chúng như kẻ địch. 

Bìa cuốn sách Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ
Bìa cuốn sách Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Trong một lần Tí Hon, con chuột nhắt bị què tay, cùng Út Hoa, bạn gái của nó, cả gan cãi lại Giáo Sư chuột cống đã bị gã trừng phạt bằng cách hết sức dã man. Hai chú chuột phải vẽ hình ảnh chế giễu loài mèo và cặp bức tranh đó chạy qua mặt mèo Gấu.

Hành động của gã chuột cống chẳng khác nào đẩy Tí Hon vào chỗ chết và không nằm ngoài dự đoán, chú chuột què tay đã nằm gọn trong móng vuốt của mèo Gấu, nó run rẩy, sợ hãi, chờ đợi cái chết cận kề.

Trong giây phút đó, Tí Hon kêu lên Gấm Hoa, tên bạn gái nó khiến cho mèo Gấu giật mình, vì nghe tương tự như Áo Hoa, con mèo chú vẫn thầm thương trộm nhớ. Vậy là một tình bạn diệu kỳ được sinh ra nhờ sợi dây liên kết giữa hai tâm hồn của những kẻ si tình. 

Đêm nào Tí Hon cũng lên ban công chơi với mèo Gấu sau khi tha những bịch cơm về hang. Tí hon thích chơi với mèo Gấu không chỉ vì mèo Gấu đã giúp đỡ cộng đồng chuột. Tí hon mê những câu thơ của con mèo.

– Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Mèo và chuột vốn là thiên địch, kẻ thù không độ trời chung, vậy mà nhờ tình yêu, chúng tìm ra những điểm chung và vượt lên những quy luật thông thường để trở thành bạn.

Không chỉ tìm được sự đồng điệu trong chuyện tình cảm mà hai con vật còn hòa hợp trong tâm hồn yêu nghệ thuật, một con mèo thích làm thơ và chú chuột ưa hội họa. 

Trích dẫn hay trong Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ
Trích dẫn hay trong Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Tí Hon vô cùng yêu thích những bài thơ mèo Gấu làm và để trả ơn người bạn khác giống loài đã tha mạng cho mình, chuột con đã vẽ chân dung Áo Hoa, giúp con mèo tìm được cô bạn gái chú vẫn nhớ nhung.

Tình bạn cao cả ấy đã khiến mèo Gấu khước từ sứ mệnh của một con mèo là bắt chuột và tạo động lực cho Tí Hon vượt lên sự sợ hãi để giúp đỡ bạn chú khi gặp khó khăn. 

Tí Hon biết từ hạnh phúc nhưng một con mèo khen con chuột hạnh phúc là lần đầu tiên nó nghe thấy. Lời khen từ miệng con mèo như một cơn mưa rào tắm xuống lòng nó.

– Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Mèo Gấu không chịu bắt chuột khiến gia đình công chúa Dây Leo rất buồn lòng và định bán chú đi, Tí Hon và những người bạn của nó đã rất cố gắng để cứu người bạn mèo. Những con chuột nhỏ bé kia đã làm một điều không tưởng là học tiếng chim hót, sau nhiều lần thất bại, chúng không bỏ cuộc và cuối cùng đã thành công.

Những tiếng kêu chít chít hàng đêm khiến Đức vua khó chịu đã được thay bằng tiếng hót líu lo, điều này đã cứu mèo Gấu khỏi việc bị bán đi. Mối quan hệ kỳ lạ không ai ngờ tới giữa một con mèo và một chú chuột đã đưa chúng ra khỏi bàn tay của tử thần.

Những trang văn của Nguyễn Nhật Ánh đã vẽ nên một thế giới thật đẹp, ở đó có một tình bạn vượt lên trên sự khác biệt giống loài, nảy sinh từ sự đồng điệu trong tâm hồn và điều đó đã tạo nên vô vàn khoảnh khắc kỳ diệu.

Tình yêu thơ mộng của những kẻ si tình

Bên cạnh tình bạn đẹp đẽ giữa mèo và chuột thì những câu chuyện về tình yêu trong Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ khiến tác phẩm trở nên ngọt ngào cũng như thơ mộng hơn.

Mèo Gấu là kẻ si tình nhất trong tác phẩm, từ ngày phải xa cô bạn gái Áo Hoa chú chẳng muốn làm gì ngoài việc nhớ nhung và làm thơ. Nỗi nhớ cô mèo tam thể da diết cứ cuốn lấy chú, khiến mèo Gấu chẳng muốn làm gì, một tình yêu đầy khắc khoải, sâu nặng được Nguyễn Nhật Ánh khắc họa chân thật trong từng trang văn. 

Bé yêu yêu đã ngủ chưa

Anh yêu yêu cũng mới vừa ngủ xong

Nến yêu yêu cháy trong phòng

Tình yêu yêu chảy trong lòng yêu yêu.

– Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Tình cảm và sự chờ đợi của mèo Gấu không được đáp trả, những trang văn cuối như một nốt trầm vì nó bị bao bọc bởi niềm u sầu của chú mèo khi thấy Áo Hoa đứng bên cạnh một con mèo khác. 

Bấy lâu nay chỉ có một mình mèo Gấu nhớ thương cô mèo kia, thậm chí Áo Hoa rời đi không thèm nhìn chú tới một lần và sau đó chú mèo cũng không còn làm thơ nữa, mối tình cuối cùng đã chấm dứt trong buồn rầu. 

Hình ảnh bìa tác phẩm Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ
Hình ảnh bìa tác phẩm Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Tí Hon may mắn hơn khi chuyện tình của chú có cái kết thật đẹp và chú chuột có được tình yêu đó một phần là nhờ lòng dũng cảm. Tí Hon có thể chịu đựng được đau đớn khi Giáo sư chuột cống quăng chú xuống đất, tuy nhiên khi gã động tới Út Hoa, một con chuột nhỏ bé đã liều mạng để cứu bạn gái của mình.

Nhưng Tí Hon chỉ có thể nín nhịn khi Út Hoa chưa bị giáo sư Chuột Cống tóm lấy tai. Khi nàng chuột lang rên lên một tiếng đau đớn thì Tí Hon quên phắt những gì mình đang trù tính.

‐ Thả Út Hoa xuống!

– Nó hét lên, rất lớn, khiến cả hang đều trợn tròn mắt.

– Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ

Nguyễn Nhật Ánh đã nhìn những loài động vật dưới một con mắt khác để thấy chúng cũng như con người, chan chứa suy tư và cảm xúc. 

Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ và âm vang trong lòng khán giả

Bằng cốt truyện đơn giản, Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ đã thổi vào nền văn học Việt Nam làn gió mát lành của tuổi thơ. Xoay quanh những hình ảnh thân thuộc, cuốn sách khiến độc giả hoài niệm về khoảng thời gian tươi đẹp thuở nhỏ.

Mỗi cuốn truyện là một tuổi thơ trọn vẹn, lần nào cũng như bắt đầu lại từ đầu, với ký ức lung linh hoa lá và những trải nghiệm khóc cười rất thật tưởng chừng không có bóng dáng của “hư cấu văn học”.

– Tiến sĩ giáo dục Nguyễn Thụy Anh

Không chỉ vậy, Nguyễn Nhật Ánh còn tô điểm cho tác phẩm bằng những trang văn đậm chất thơ. Ông đã khiến chú mèo Gấu trở thành một thi sĩ, luôn nhớ nhung “người thương” nhưng chỉ biết mượn văn chương để trải lòng.

Ngoài sự nhẹ nhàng, trong trẻo của khúc hát tình bạn giữa mèo và chuột, cuốn sách còn được dặm tô thêm chất thơ qua những bài thơ tình ngọt ngào, lãng mạn của chàng thi sĩ mèo.

– Goodreads

Qua tình bạn giữa chuột Tí Hon và mèo Gấu, bạn đọc còn thấy được trí tưởng tượng phong phú cũng như sức sáng tạo nghệ thuật của nhà văn. Kết hợp ngòi bút nhẹ nhàng nhưng truyền cảm, cuốn sách mở ra một thế giới động vật chân thật, gần gũi.

Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ được gói gọn trong thế giới những con vật nhưng câu chuyện ẩn chứa bên trong lại khiến nhiều độc giả, không chỉ trẻ em mà cả người trưởng thành phải dành thời gian để suy ngẫm về thông điệp của nó.

Tác phẩm tiếp tục khẳng định tài năng của nhà văn, đặc biệt trong những áng văn cho trẻ nhỏ. Kết hợp giọng văn nhẹ nhàng, duyên dáng, các tác phẩm của ông luôn ghi dấu ấn mạnh mẽ trong lòng những người yêu văn học.

Ngọc Linh