Là một bộ phim về chủ đề lịch sử và phát hành vào cuối năm 2019, Thế chiến 1917 cách ngày kết thúc của thế chiến thứ nhất tận 102 năm nhưng vẫn giúp khán giả phần nào tưởng tượng ra sự khốc liệt thông qua diễn biến của phim.
Trailer của phim Thế chiến 1917
Thắng lớn hàng loạt tại lễ trao giải BAFTA lần thứ 73 lẫn giải Quả cầu vàng lần thứ 77, mang về khoản doanh thu lên tới 249 triệu đô chỉ với 100 triệu đô kinh phí sản xuất, có thể nói việc truyền tải một bộ phim chính kịch “khó nuốt” lên màn ảnh của đạo diễn nổi tiếng Sam Mendes đã thành công.
Câu chuyện lịch sử bên trong Thế chiến 1917
Bộ phim lấy bối cảnh của Thế chiến thứ nhất, là cuộc chiến cực kỳ khốc liệt và có quy mô to lớn nhất trong lịch sử nhân loại chỉ sau Thế chiến thứ hai. Đây là sự đối đầu giữa hai phe Hiệp ước gồm Anh, Pháp, Nga và phe Liên Minh gồm Đức, Áo-Hung, Bulgaria và Ottoman.
Bắt đầu từ cuối tháng Bảy năm 1914 đến đầu tháng Mười một năm 1918, cuộc chiến này gắn liền với thuật ngữ Chiến tranh chiến hào, cũng là thứ xuất hiện nhiều lần trong những thước phim của Thế chiến 1917.
Trong Thế chiến 1917, diễn biến phim tập trung vào hai người hạ sĩ quan trẻ của Anh Quốc là Will Schofield (George MacKay thủ vai) và Tom Blake (Dean-Charles Chapman thủ vai), họ được đại tướng Erinmore (Colin Firth thủ vai) giao nhiệm vụ ngăn cản cuộc tấn công sắp được đại tá Mackenzie phát động.
Trước đó, sau ba năm chiến tranh đầy khốc liệt thì quân Đức bỗng nhiên “tung hỏa mù” rằng họ sẽ rút khỏi phòng tuyến Hindenburg. Điều này thực sự khiến phe Hiệp ước bất ngờ khi biết rằng Đức sẽ rút quân, dù trước đó quân Đức đã liên tục tử thủ nhằm ngăn chặn bước tiến của người Pháp và người Anh.
Nhận ra cơ hội nhiều năm có một, tiểu đoàn II thuộc Trung đoàn Devonshire do đại tá Mackenzie (Benedict Cumberbatch thủ vai) làm chỉ huy liền cấp tốc vượt chiến tuyến để đánh chặn phía quân Đức rút lui.
Lúc này, ở phía sau tiền tuyến thì tướng Erinmore nhận được mật báo là quân Đức thực chất không hề rút lui, họ giả vờ lui khỏi mặt trận phía Tây nước Pháp nhưng lại điều quân đến phòng tuyến Hindenburg để dụ quân Anh vào tròng.
Bất lực vì đường dây điện thoại đã bị cắt, ông đành gọi hai chàng lính trẻ Schofield và Blake đến để giao nhiệm vụ. Thời gian còn rất ít và họ cần chuyển mệnh lệnh ngừng tấn công đến đại tá chỉ huy, nếu không thì cả tiểu đoàn II sẽ bị xóa sổ và trong đó có anh trai của Blake, trung úy Joseph Blake (Richard Madden thủ vai).
Liệu chúng ta có nên nhân từ trong chiến trận?
Trong Thế chiến 1917, hai người lính được phái đi là hai thái cực khác nhau, Schofield từng tham gia và giành được huân chương dũng cảm ở “cối xay thịt” Sommes, một chiến trường khủng khiếp ở Thế chiến thứ nhất với thương vong hơn một triệu người cho cả hai bên tham chiến, anh hiểu rõ sự nguy hiểm bên trong vành đai trắng và cương quyết bảo Blake hãy chờ đến tối rồi đi.
Trái ngược với bạn của mình, Blake chỉ là một người lính bình thường nhưng anh nung nấu quyết tâm phải đến thật nhanh để cứu lấy người anh trai. Tình anh em trong gia đình đã khiến cậu trách nhầm người bạn của mình, để rồi dẫn đến một bi kịch về sau này.
Khi nhận lệnh, cả hai lập tức lên đường và lao thẳng đến một mặt trận cũ của lính Đức. Cả hai phát hiện ra hầm trú ẩn mà quân Đức đã bỏ lại, nhưng trong quá trình thăm dò bất cẩn đã khiến chiếc bẫy cài bên trong phát nổ, Schofield ngay lập tức bị đá đè lấp kín người nhưng Blake đã kéo anh ra khỏi đó.
Bị thương và bụi phủ kín người nhưng vì áp lực của trận chiến, Schofield đã dùng hết nước từ bi đông để rửa mắt và khi tiếp tục băng qua trận địa, cả hai phát hiện những khẩu pháo và vỏ đạn bị bỏ lại.
Bất ngờ rằng quân Đức đã thực sự rút lui và hành trình có vẻ đơn giản hơn, Schofield và Blake nhanh chóng tiến đến một trang trại bỏ hoang. Bi kịch bắt đầu vào lúc này khi hai người chứng kiến cảnh không chiến giữa máy bay của quân Đức và quân Anh, phía Anh áp đảo lực lượng nên dễ dàng bắn hạ.
Thời khắc chiếc máy bay Đức rơi xuống đất cũng là lúc hai hạ sĩ quan trên tiến đến kéo gã phi công ra ngoài, trước đề nghị trao cho hắn ta phát bắn “ân huệ” của Schofield thì Blake lại nổi lòng nhân từ và kêu bạn anh đi lấy nước để giúp gã. Đáp lại, gã phi công liền dùng dao đâm Blake.
Nhiều khán giả khi xem tới đây có tỏ ý chê trách, rằng trong chiến tranh thì sự khắc nghiệt là khó tránh và tốt nhất là bảo đảm mạng sống của mình trước, nếu Blake không nhân từ và Schofield không nghe lời bạn mình thì sự việc hẳn đã không nghiêm trọng như thế.
Nhưng đây cũng là một điểm nhấn của Thế chiến 1917, trong chiến tranh khắc nghiệt mà sự đồng cảm giữa con người với nhau vẫn nở rộ như đóa hoa giữa chiến trường.
Thế chiến 1917 và sự bi kịch của những người lính
Được nhào nặn bởi đôi bàn tay của vị đạo diễn người Anh nổi tiếng Sam Mendes, người đã có những tác phẩm nổi danh từ trước như Người đua diều, American Beauty hay Skyfall, có thể nói Thế chiến 1917 là một siêu phẩm tiếp theo của người đàn ông này.
Theo trần thuật của vị đạo diễn này, Thế chiến 1917 là câu chuyện có thật do nhà văn Alfred Mendes, ông nội của Sam kể lại. Bản thân ông cũng từng làm giao liên cho quân đội Anh khi Thế chiến thứ nhất bắt đầu, nên sự chân thực trong tác phẩm là khó bàn cãi.
Trong phim, hình ảnh cuộc sống trên chiến trưởng của người lính được khắc họa rõ nét với những đàn chuột cống vô tư chạy xung quanh những xác chết còn những người lính phải chui rúc, ngồi bệt dưới hầm hào đầy cát bụi, sình lầy.
Tất cả phải sống trong một nỗi sợ mơ hồ rằng quân địch có thể đến bất cứ lúc nào và không được ngơi nghỉ, chỉ một phút chợp mắt cũng khiến họ lo lắng, chỉ một lần ló đầu ra quan sát hay chiến đấu cũng khiến họ mất mạng.
Còn vành đai trắng nổi tiếng với những hố bom mìn, dây kẽm gai khiến mỗi người lính đều run rẩy sợ hãi thì lại như một hố tử thần, họ phải băng qua đó để giành chiến thắng nhưng sẽ dễ dàng đánh mất mạng sống của mình.
Thế chiến thứ nhất bắt đầu một cách đơn sơ với ngựa và xe thô và kết thúc khi có sự xuất hiện của xe tăng, câu thoại giới thiệu bộ phim hẳn đã quên rằng sự kết thúc này phải đổi thêm rất nhiều mạng sống của binh lính, thứ không xuất hiện hai lần.
Liệu có quá đáng khi phim được ca ngợi là kiệt tác điện ảnh đương đại?
Khán giả có thể thấy khó hiểu trước diễn biến của bộ phim, trước những cảm xúc của Schofield và Blake trên chiến trường vì Thế chiến 1917 có cốt truyện khá chân thực nhưng sẽ nhanh chóng bỏ qua và chìm đắm vào hành trình của hai hạ sĩ quan.
Những cú máy dài khiến người xem bám sát vào hành trình của từng nhân vật, cách dựng phim theo kiểu “One shot” của đạo diễn càng khiến khán giả nghĩ rằng họ cũng là một phần của tiểu đội hai người ấy.
Những bước đi chậm rãi, những lần chạy giữa làn đạn, phân cảnh bị phục kích từ trên cao, những chiến hào chật kín người và ai nấy đều căng thẳng, tất cả đều hòa làm một.
“Từ lúc bắt đầu bấm máy, tôi cảm thấy bộ phim này nên được kể bằng thời gian thực. Từng bước của cuộc hành trình, từng hơi thở của những người làm nên bộ phim này là một thứ gì đó không thể thiếu. Và không có cách nào tốt hơn để kể câu chuyện này bằng một cú quay one shot liên tục.” – Đạo diễn Sam Mendes
Thế chiến 1917 không chỉ nói lên sự khốc liệt của chiến tranh, những quãng nghỉ ngắn của phim còn cho khán giả hình dung được thiên nhiên, quang cảnh làng mạc nơi chiến tranh và đâu đó dưới sự hoang tàn, sự sống vẫn tồn tại trong hình thù ban sơ nhất.
Sự sống nằm ở em bé khát sữa, trú ẩn dưới tầng hầm ở căn nhà mà lính Đức kiểm soát. Sự sống nằm ở đàn bò thủng thẳng gặm cỏ nơi cánh đồng, ở những binh lính ngây người ra nghe hát trước khi trận chiến căng thẳng nhất bắt đầu.
Tất cả những điều ấy được truyền tải trọn vẹn trong một bộ phim, không chỉ nhờ đạo diễn Sam Mendes và nữ biên kịch trẻ Krysty Wilson – Cairns mà dàn diễn viên cũng thể hiện hết sức ấn tượng.
Khán giả có thể sẽ không nhận ra một Dr.Strange do Benedict Cumberbatch đóng ngày nào khi nhìn thấy ông trong vai Đại tá Mackenzie, cả Colin Firth từng lịch lãm biết bao khi đóng vai Galahad ở Kingsman nay cũng khác trước rất nhiều khi thủ vai đại tướng Erinmore.
Được ca ngợi là kiệt tác điện ảnh đương đại và nhận về giải cao nhất là Phim truyện xuất sắc cùng nhiều giải thưởng phụ như Phim Anh quốc, Quay phim, Kỹ xảo điện ảnh, Thiết kế sản xuất, Âm thanh, và Đạo diễn xuất sắc ở lễ trao giải BAFTA lần thứ 73.
Có thể nói Thế chiến 1917 đã hoàn toàn chinh phục người hâm mộ thể loại chiến tranh sử thi trên khắp thế giới một cách hoàn toàn xứng đáng, khiến họ “mãn nhãn” trong lặng thầm và không hề phô trương.
Minh Tuấn
