Nguyễn Nhật Ánh là một tác giả chuyên viết về đề tài thiếu nhi và gặt gái nhiều thành công ở mảng đề tài này, trong số những sáng tác của ông không thể không kể đến tác phẩm Tôi là Bêtô. Với lăng kính hài hước nhưng đầy sâu sắc, thông qua câu chuyện về chú chó Bêtô tác giả đã đem đến nhiều bài học nhẹ nhàng mà thấm thía về tình bạn và tình cảm gia đình.
Đôi nét về tác giả Nguyễn Nhật Ánh và tác phẩm Tôi là Bêtô
Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại làng Đo Đo, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Ông bắt đầu sáng tác từ rất sớm, năm mười ba tuổi đã có tác phẩm được đăng báo, kể từ đó đến nay, Nguyễn Nhật Ánh cho ra đời hàng loạt những sáng tác nổi tiếng và ghi được dấu ấn trong lòng bạn đọc.
Ông được coi là một trong những nhà văn thành công ở mảng đề tài viết cho thiếu nhi và tuổi mới lớn, với hơn một trăm tác phẩm đa dạng về các thể loại như truyện ngắn, truyện dài, bút ký và tiểu thuyết.
Một số tác phẩm quen thuộc của Nguyễn Nhật Ánh có thể kể đến như Mắt biếc, Đi qua hoa cúc, Chuyện xứ Liang Biang và Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ.
Những câu chuyện tuổi thơ tinh nghịch, hồn nhiên cùng tình yêu quê hương và chất nhân văn thấm đẫm trong từng trang văn là phong cách quen thuộc của Nguyễn Nhật Ánh.
Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh bản thân trong những nhân vật của tác giả, đó là sự tinh nghịch của Mùi trong Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, hài hước của Nhiệm trong Phòng trọ ba người, hay như Ngạn (Mắt biếc) luôn mang trong tim một bóng hình.
Nguyễn Nhật Ánh luôn có những cách thức độc đáo để tiếp cận độc giả của mình, trong tác phẩm Tôi là Bêtô, ông đã đặt câu chuyện dưới góc nhìn của chú cún Bêtô và thông qua đó khắc họa những câu chuyện hết sức giản dị, đời thường. Để rồi từ đây, thế giới trong trẻo nhưng cũng có những lúc thâm trầm sâu sắc của Bêtô được hiện ra trong mắt người đọc một cách tự nhiên, hài hước và thấm thía.
Cuốn sách được xuất bản năm 2007, giống như những cuốn truyện thiếu nhi trước đây của Nguyễn Nhật Ánh, Tôi là Bêtô nhận được sự yêu thích từ không chỉ những bạn nhỏ mà cả những độc giả lớn tuổi.
Đây là tác phẩm đầu tiên được viết thông qua lời kể của một chú cún, độc giả sẽ được dẫn dắt từ những việc đời thường của loài cún như kết bạn, cho đến những vấn đề tâm sinh lý gặp phải trong tuổi mới lớn không khác gì con người.
Tôi là Bêtô là một áng văn trong trẻo hồn nhiên lồng ghép những bài học nhân văn thấm thía
Bêtô là thú nuôi nhà chị Ni, chị là một người mê bóng đá. Nửa tháng sau ngày đội bóng giành giải vô địch bóng đá thế giới lần thứ năm, chị Ni đặt cho chú cún cái tên Bêbêtô.
Nó được lấy từ tên một cầu thủ của đội bóng Brazil là Bêbêtô nhưng theo như chú cún, người lớn có vẻ càng ngày càng nói ít đi, họ nghĩ nhiều hơn. Vì vậy chú bé có tên gọi là Bêtô.
Mạch truyện được trải dài qua trong suốt những ngày hè rực rỡ, Bêtô có dịp được đến thăm nhà bà cố chị Ni, nơi nó được gặp và đùa nghịch cùng Laica và những người bạn khác của mình.
Ít lâu sau, gia đình chị Ni có thêm một thành viên mới, Bêtô cũng có thêm một người bạn đồng hành là Bino, một chú cún trắng như bông với chiếc đuôi nhỏ xíu lẫn trong bộ lông to sụ.
Bino nói cho Bêtô biết về 325 thú vui trong đời của mình. Kể từ đó hai chú chó cùng bàn luận, chia sẻ và giới thiệu cho nhau nghe những gì thú vui riêng và cùng nhau trải nghiệm những điều đó.
Bino là một người bạn thú vị, chú chó nhỏ như một vị hiền triết có những ý tưởng sâu sắc và bộ óc thông thái, dù vậy Bino cũng có nỗi sợ, đó là không dám leo xuống cầu thang. Tuy nhiên điều đó không ngăn cản nó mơ ước trở thành một chú chó trong rạp xiếc.
Một ngày nào đó bạn sẽ nhận ra ý nghĩa của ước mơ không phải ở chỗ nó có phù hợp với khả năng thực tế hay không. Điều quan trọng là nó cho phép bạn sống thêm một cuộc đời nữa với cảm xúc của riêng bạn, trong một thế giới mà bạn có thể hoá thân một cách hồn nhiên nhất vào đấng toàn năng.
– Tôi là Bêtô
Nếu ví Bêtô như một đứa trẻ nghịch ngợm thì Bino lại có những phút thâm trầm. Xét về khoản này Bêtô và Laica có lẽ giống nhau hơn.
Trong những ngày Laica ở nhà chị Ni, hai chú chó đã xúi nhau nhai giày, nhằn dép và thi xem ai gặm nát được nhiều thứ hơn. Phần thắng luôn thuộc về Laica, chú thậm chí còn dám đánh cắp cục xà phòng tha vào gầm tủ để gặm, thứ đồ hôi rình mà Bêtô không bao giờ đụng tới.
Laica là chú cún của nhà bà cố chị Ni. Dù cho nó có quậy phá bà vẫn yêu thương chúng. Bà cố chị Ni nói: “Một con cún không nghịch ngợm là một con cún bỏ đi”, đôi khi cuộc sống của một đứa trẻ con cũng giống của một chú cún vô cùng. Không có một đứa trẻ nào lớn lên mà không quậy phá.
Vậy mà chúng ta, những người lớn đôi khi đã vô tình quên mất điều đó, vô tình buộc những đứa trẻ vào quá nhiều khuôn phép.
Với trẻ con, thật không có gì đáng chán hơn một người bạn lúc nào cũng rủ rê học bài hay làm bài. Để làm những điều đúng đắn đó, không cần phải có bạn bè. Cứ ngoan ngoãn tuân theo lời người lớn, một đứa trẻ ắt biết mình nên làm gì và không nên làm gì. Một đứa bạn hấp dẫn là một đưa bạn lúc nào cũng xúi ta làm những điều không nên làm và không làm những điều lẽ ra đáng phải làm.
Đó có lẽ chính cũng là lý do mà Bêtô yêu quý Laica. Hai đứa nghịch ngợm, bồng bột y chang nhau.
Các bậc có tuổi thường nghĩ chán rồi mới làm. Cũng có thể nghĩ chán rồi chả thèm làm gì hết. Còn ở tuổi của hắn, và của tôi nữa, muốn gì là làm ngay. Rồi sau đó mới ngồi ngẫm nghĩ tại sao mình lại làm thế, thường là trong đớn đau và dằn vặt. Để rồi lại quên rất nhanh, thiệt là may. Vì đó là tính bồng bột, người ta nói thế và tôi cũng tin như thế. Cũng như tôi tin rằng đó không chỉ là tính cách của tuổi trẻ, mà còn là phẩm chất của các nhà thơ và các nhà cách mạng.
– Tôi là Bêtô
Bino mang đến cho Bêtô một cái nhìn mới về bạn bè, đồng thời cũng có rất nhiều ảnh hưởng đến tính cách của Bêtô. Sau mỗi cuộc “đàm đạo” của Bino, nó nhận ra những phần tính cách trẻ con của mình trước đó và dường như học thêm được nhiều điều sâu sắc và chín chắn hơn.
Cứ như vậy chú cún Bêtô ngày nào không còn bồng bột, manh động nghe theo mọi lời xúi bẩy của Laica như trước, mà dần dần trưởng thành.
Tuy vậy trong mắt Bêtô, Laica vẫn luôn là một người bạn hấp dẫn. Dù cho đôi lúc những trò phiền toái mà nó bày cho Bêtô khiến cậu bị mắng nhưng sau cùng Bêtô vẫn yêu quý Laica như cái cách tan vỡ của một mối tình đầu.
Dù cho hình ảnh không còn nguyên vẹn nhưng chúng ta vẫn không có lí do nào để thôi yêu những mảnh vỡ đó.
Tình cảm gia đình bạn bè và quê hương được thể hiện trong câu chuyện
Tình cảm gia đình cũng là một khía cạnh được tác giả nhấn mạnh trong câu chuyện. Qua những lời kể đầu tiên của chú chó Bêtô, chúng ta có thể thấy rất rõ tình cảm mà những thành viên trong gia đình chị Ni giành cho nhau. Tình cảm của bậc làm cha mẹ đối với con cái, đôi khi nghiêm khắc nhưng ẩn sau đó là tình thương rất lớn.
Trước trận chung kết, sáng nào hai cha con cũng chúi mũi đọc các báo thể thao. Sau trận chung kết, ba chị ôm chăn gối nằm ngủ ngay chỗ cửa ra vào, chặn hết các tờ báo sớm tuồn qua khe cửa vào tờ mờ sáng hôm sau, đọc vội đọc vàng sau đó vò lại thành một quả bóng bằng giấy và quẳng hết vào thùng rác. Ba chị không nỡ để chị xem các bài báo ca ngợi kẻ thù và các hình ảnh đăng quang của đội bóng vô địch.
Không chỉ tình cảm gia đình, thông qua những nhân vật như bố chị Ni hay bà cố, Nguyễn Nhật Ánh cũng đã khắc họa tình yêu quê hương thâm trầm nhưng lúc nào cũng mãnh liệt từ những người con xa xứ.
Dù sông nơi thành thị nhưng ba chị Ni vẫn luôn nhớ về quê hương của mình, bằng chứng là ông viết những bài thơ và ăn những món ăn hoài niệm.
Ba chị Ni là con dế giang hồ.
Tôi là con cún giang hồ.
Cả hai đều đang nhớ quê.
Có ai không có một miền quê để nhớ?
Ngay cả tôi, tôi cũng có một miền quê trong tiềm thức đó thôi.
– Tôi là Bêtô
Sẽ thật là thiếu sót nếu không nhắc đến tình cảm bạn bè trong câu chuyện. Có thể nói Bino và Bêtô là một cặp tri kỉ và có lẽ không khó để ta có thể bắt gặp những đoạn tự bạch về tình cảm sâu sắc của hai chú cún dành cho nhau.
Có một điều tuy biết thừa nhưng khi nghe chính Binô bộc bạch, lòng tôi vẫn nao nao: “Điều hài lòng nhất trong cuộc sống: Kết bạn với Bêtô“. Khi nói ra điều đó, Binô có vẻ ngượng ngùng nhưng ánh mắt nó nhìn tôi thật ấm áp.
Đọc những dòng tự bạch cảm động đó khiến ta trăn trở trước những việc diễn ra trong cuộc sống thường nhật. Những điều ấy tưởng chừng như nhỏ bé nhưng chứa đựng biết bao nhiêu sự quan tâm, lo lắng, yêu thương của những người xung quanh. Chính nó đã khiến chúng ta biết trân trọng và yêu thương nhau hơn.
Với lối diễn đạt trong sáng và lời kể chuyện chân thực, cuốn sách đem đến cho người đọc một bức tranh đầy màu sắc về tuổi thơ và những góc nhìn khác nhau về tình bạn, về tình thân trong cuộc sống. Đem đến cho độc giả không chỉ là những phút giây thư giãn mà cả những bài học sâu sắc, mới mẻ.
Chính vì vậy mà Tôi là Bêtô không chỉ được viết ra để dành riêng cho thiếu nhi mà còn là lựa chọn của rất nhiều độc giả ở tuổi trưởng thành.
Nhật Hằng
