Nếu như nước Nga có một mặt trời thi ca mang tên Lev Tolstoy thì đất nước này cũng là quê hương của nữ nhà văn vĩ đại Ayn Rand. Bà là nữ nhà văn người Nga có tầm ảnh hưởng nhất đối với nhân loại.
Cái tên Ayn Rand đã phủ sóng nền văn học toàn thế giới với hàng chục triệu cuốn sách được bán ra. Những tác phẩm của bà vừa là kiệt tác nghệ thuật vừa là liều thuốc lấp đầy lỗ hổng trong tâm hồn con người
Ayn Rand và những bước đường trắc trở trong sự nghiệp viết văn
Ayn Rand sinh vào tháng hai năm 1905. Bà sinh ra và trải qua tuổi thơ êm đẹp tại Nga nhưng ít ai biết rằng bà mang quốc tịch Mỹ. Bà lớn lên trong một gia đình khá giả khi cha bà làm trong ngành y, gia đình bà đã từng sở hữu cả một tòa nhà và một hiệu thuốc lớn.
Vì cha mẹ bà là người có học vấn cao nên ngay từ nhỏ Ayn Rand đã được tiếp xúc với nhiều nguồn tri thức lớn. Bà bắt đầu viết kịch vào năm lên 8 tuổi và viết tiểu thuyết vào năm lên 10 tuổi.
Thêm vào đó Ayn Rand là người gốc Do Thái nên bà đã có những lập trường chính trị từ khi chỉ là một thanh thiếu niên. Bà ủng hộ nền cộng hòa và những tác phẩm của bà khi ấy được ra đời để nhấn mạnh cho tư tưởng ấy.
Tưởng như sự nghiệp của Ayn Rand sẽ thăng tiến nhờ tài năng và sự hậu thuẫn của gia đình nhưng cuộc sống sung túc của Ayn Rand đã chấm dứt sau Cách mạng tháng Mười Nga. Gia đình bà bị tịch thu hết tài sản rồi sau đó lưu lạc, thậm chỉ có khoảng thời gian bà phải đối mặt với nạn đói kinh hoàng.
Mùa thu năm 1925, Ayn Rand trở về với quê hương cội nguồn của mình ở Mỹ. Bà lập gia đình tại đây và tiếp tục sự nghiệp ở California. Từ đó cho đến nay, hàng chục tác phẩm vĩ đại của nhân loại đã được cho ra đời.
Một trong số những viên ngọc đắt giá nhất trong sự nghiệp của Ayn Rand là tiểu thuyết Suối nguồn sáng tác năm 1943. Bà đã trở thành người gây ảnh hưởng rộng lớn tới nước Mỹ hậu chiến tranh thế giới thứ 2, các tác phẩm của Ayn Rand đã tạo nên sự mến mộ nhiệt thành bên cạnh đó cũng có nhiều phê phán nghiêm khắc.
Nữ nhà văn có trái tim của một nhà văn và khối óc của một nhà chính trị
Ngay từ thuở thiếu thời, bà đã có những lập trường chính trị rất vững vàng. Như bao nhà văn có trái tim nhân ái khác, bà luôn ủng hộ những nhà lãnh đạo có lối đi đúng đắn, có tấm lòng vì nhân dân.
Đồng thời bà cũng gay gắt lên án những gì liên quan đến bạo lực, lấy bạo lực để điều khiển con người. Bà phê phán những tư tưởng ích kỷ, hẹp hòi ngay trong giới tri thức thời bấy giờ.
Từ những tư tưởng chính trị đó, những tác phẩm của Ayn Rand nhấn mạnh các quan niệm tư tưởng về hiện thực khách quan, lý trí, chủ nghĩa vị kỷ, và chủ nghĩa tư bản tự do. Trong khi tấn công những gì mà bà coi là không hợp lý và phi đạo đức.
Bà tin rằng con người phải chọn cho mình các giá trị và hành động theo lý trí và rằng cá nhân có quyền để tồn tại vì lợi ích của chính bản thân mình, không hy sinh bản thân cho người khác hoặc áp đặt tiêu chuẩn đạo đức của mình lên người khác bằng bạo lực.
Chính những tư tưởng ấy đã giúp nhà văn Ayn Rand có cái nhìn sâu sắc với cuộc đời và những trang viết của bà đã mang đến những giá trị nhân văn cao cả.
Tác phẩm Suối nguồn là khúc tráng ca vĩ đại nhất trong sự nghiệp của Ayn Rand
Theo bình chọn của độc giả Modern Library – một công ty xuất bản của Mỹ, Suối nguồn (tựa tiếng Anh: The Fountainhead) là một trong hai tác phẩm đứng đầu bảng xếp hạng những tiểu thuyết hay nhất thế kỷ XX.
Bản thảo của cuốn sách đã từng bị 12 nhà xuất bản từ chối vì nhận định sẽ không bán được vì không tồn tại độc giả cho nó, vì quá triết lý, vì quá nhạy cảm nhưng đến cuối cùng Suối nguồn đã được chào đón nồng nhiệt với hơn 6,5 triệu bản được bán trên khắp thế giới.
Cuốn tiểu thuyết đã đi qua nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam. Tác phẩm đã khiến Ayn Rand trở thành tác giả có ảnh hưởng lớn nhất đến độc giả Mỹ trong thế kỷ XX.
Cuốn sách với bốn mảnh đời được tái hiện những hình tượng trung tâm chính là Howard Roark, một người gàn dở, kém may mắn nhưng có tài năng và nhân cách. Các nhân vật chừng như chẳng liên quan gì đến nhau, nhưng trong suốt câu chuyện họ đều liên kết với Howard Roark.
“Lạnh lùng, không cởi mở, vô cảm” là những từ họ dùng để mô tả Roark – họ đã được huấn luyện việc dùng những từ này theo những tiêu chuẩn và nhận thức trong quá khứ của họ; chỉ có điều, khi làm việc với anh, họ biết rằng tất cả những từ kia đều sai, nhưng họ không thể giải thích được con người anh cũng như cảm giác mà họ dành cho anh.
Câu chuyện là hành trình đi tìm sự tự do của anh chàng Howard Roark. Anh phải đánh cược sự tự do bằng những tháng ngày khổ cực phải uống nước cầm hơi và phải trú ngụ trong căn nhà ổ chuột xập xệ nhưng anh không hề nản chí từ bỏ, anh vẫn miệt mài với đam mê và kiên trì đối chọi với thời đại kim tiền khốc liệt.
Tuy vậy, chỉ dũng cảm thôi là chưa đủ, mà ta còn cần phải nuôi dưỡng những điều tốt đẹp trong trái tim, phải giữ cho nó đi đúng hướng, bảo vệ nó, đừng để nó bị tổn thương bởi bất kỳ thứ gai nhọn xấu xa nào.
Và quan trọng là chúng ta sống cuộc đời của riêng mình. Hy vọng rằng khi đứng trước những ngã rẽ danh vọng, tiền bạc hay đam mê, mọi người sẽ có đủ lý trí và sự dũng cảm để lựa chọn lối đi đúng đắn.
“Kẻ nào yêu cuộc sống của mình, kẻ đó sẽ mất cuộc sống ấy; kẻ nào căm ghét cuộc sống của mình trong thế giới này, kẻ đó sẽ có cuộc sống đời đời”
Bên cạnh sự dũng cảm và nhân cách cao đẹp của Howard ta còn thấy xã hội những năm 1943 luôn tồn tại những bất cập. Niềm tin trong mối quan hệ và đam mê với công việc, sự khác biệt và sự trọng dụng trở nên mâu thuẫn gay gắt. Chính tất cả điều đó khiến cho một chàng Howard muốn bảo vệ quan điểm của mình lại trở thành kẻ lập dị oái oăm.
Giọng văn của nữ nhà văn xứ bạch dương đã đánh sâu vào tiềm thức của người đọc về bản chất xã hội, thức tỉnh con người về cái gì đúng và cái gì là không nên có trong xã hội đương thời.
Chúng ta sẽ còn thấy những nhân cách của Dominique, Toohey, Peter, Wylan,… như hiện thân của rất nhiều con người sống xung quanh chúng ra. Những cuộc chiến không chỉ giữa người với với người, đó còn là cuộc chiến trong chính bản thân chúng ta.
Qua tác phẩm này, nhà văn Ayn Rand đã truyền đi thông điệp về tình yêu cuộc sống và những phẩm chất cao đẹp của con người. Bà đã dùng cây bút để vực dậy tinh thần những người trẻ từng thất bại, từng bị cuộc đời vùi dập và trở nên kiên cường trên chính đôi chân của mình.
“Đừng sống bằng miệng lưỡi thế gian”
Ayn Rand đã mang những giá trị sâu sắc, mang đậm chất triết lý và tư tưởng chính trị đến gần hơn với nhân loại. Tác phẩm Suối nguồn nói riêng và kho tàng văn học của bà nói chung là viên ngọc sáng soi đường cho những tư tưởng giá trị của con người.
Có thể nói Ayn Rand là đóa hoa hướng dương của nước Nga, bà luôn hướng đến vầng dương của chân lý và tỏa ra nguồn năng lượng tích cực đến mọi người.
Nguyễn Quân
